نظام خانوادۀ ایرانی در منظومههای پهلوانی پس از شاهنامه | ||
| جامعهشناسی تاریخی | ||
| Article 12, Volume 14, Issue 2, 1402, Pages 353-381 PDF (1.21 M) | ||
| Document Type: پژوهشی کیفی | ||
| Authors | ||
| موسی کیخا1; زهرا اختیاری* 2; ابوالقاسم قوام2 | ||
| 1دانشآموختۀ دورۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دکتر شریعتی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دکتر شریعتی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
| Abstract | ||
| خانواده اصلیترین نهاد جامعه است و در همۀ زمانها و مکانها، شکلی از آن دیده میشود. متون روایی ادبیات کلاسیک ایران جدا از ارزشهای زیباییشناختی، میتواند منبع مهمی در بازشناسیِ تاریخی نظام خانواده در ایران باشد. منظومههای پهلوانی، مثل بسیاری از منظومههای غنایی و تعلیمی، جهان خانواده و ارتباط خانوادگی را درونمایۀ بسیاری از روایتهای خود قرار داده است؛ بهعبارتدیگر نظام خانواده یکی از مضامین فرامتنی و پسزمینهای منظومههای پهلوانی است. کشف و تبیین ساختار خانواده در این متون، بهمثابۀ فهم عناصر تشکیلدهندۀ بنیادهای فرهنگی یک ملت، میتواند در فهم باستانشناختی آن، کلیدی به دست جامعهشناسان و محققان تاریخی خانواده دهد. ازاینرو در این جستار سعی میشود با روش توصیف، تحلیل محتوا و مقایسه ازیکسو ساختار و کارکردهای نظام خانوادۀ ایرانی و صورتها و معیارهای ازدواج در منظومههای پهلوانی پس از شاهنامه (بانوگشسبنامه، برزونامه، بهمننامه، فرامرزنامه، کوشنامه و گرشاسبنامه) بررسی شود. در این منظومهها تشکیل خانواده یک ضرورت است که نقش بازتولید، حراست و نگهداری، جامعهپذیری، کنترلکنندۀ رفتار جنسی، عطوفت و انس و آمادهسازی پایگاه اجتماعی را بر عهده دارد. ازدواج سیاسی، پنهانی، ازدواج با زنان اسیر، ازدواج از طریق خرید همسر و ازدواج براساس سنت حماسی از مهمترین شکلهای ازدواج در این منظومهها هستند. | ||
| Keywords | ||
| نظام خانواده; ازدواج; کارکرد; معیار; منظومههای پهلوانی | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 257 PDF Download: 138 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,431,572 |
| PDF Download | 17,549,999 |