پوشاک و نقش آن در انعکاس تمایزات اجتماعی عصر قاجار براساس نظریۀ تمایز بوردیو | ||
| جامعهشناسی تاریخی | ||
| Article 4, Volume 14, Issue 1, 1402, Pages 115-146 PDF (886.52 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Author | ||
| غفار پوربختیار* | ||
| استادیار تاریخ | ||
| Abstract | ||
پوشاک اگرچه همیشه ضرورتی حیاتی و انکارناپذیر برای بشر بوده، اما کارکردهای دیگری نیز در زندگی او داشته است. در دوره قاجار پوشاک علاوهبراینکه نیاز مبرم و اساسی زندگی هر ایرانی بود، اما ازسویدیگر وسیلهای برای نشان دادن تخصص و تمایز طبقاتی نیز بوده است. در این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و با کاربست نظریه «تمایز اجتماعی» پیر بوردیو به این سؤال پاسخ داده میشود: آیا پوشاک در میان ایرانیان عصر قاجار صرفاً کالایی برای رفع نیازهای اساسی زندگی همچون حفاظت در مقابل سرما و گرما یا جلوگیری از برهنه ماندن بوده است یا اینکه علاوهبراین، کارکردهای دیگری همچون نشان دادن تمایز اجتماعی نیز داشته است؟ فرضیۀ پژوهش این است که لباس علاوهبراینکه وسیلهای برای رفع نیازهای اساسی زندگی بوده است، اما ازدیگرسو ابزار مناسبی برای نشان دادن تفاخر و تشخّص اشرافی و درنتیجه انعکاس تمایزات اجتماعی میان طبقات بالا و پایین جامعه بوده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد اگرچه طبقات فرودست در ایران عصر قاجار بیشتر براساس طبع ضرورتپسند خود به لباس به چشم کالایی برای رفع نیازهای اساسی زندگی همچون حفاظت در مقابل سرما، گرما و جلوگیری از برهنگی مینگریستند یا براساس شغل و حرفۀ خود بهدنبال لباس ارزان و بادوام بودند، به همین خاطر آنان نمیتوانستند توجه چندانی به رویکرد هنری و زیباشناختی لباس داشته باشند، اما طبقات فرادست که نیازهای اولیهشان برآورده شده بود، در مقابل با به خرج دادن سلیقهای هنری و زیباپسند، توجه خود را بیشتر معطوف به گرانقیمت بودن، زیبایی و استفاده از تجملات در لباسهای خود کردند تا از این طریق تشخّص و تمایز اجتماعی خود نسبتبه طبقات فرودست را نشان دهند. | ||
| Keywords | ||
| پوشاک; کلاه; شال کشمیر; قبا; تمایز اجتماعی; قاجار | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 276 PDF Download: 154 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,451,794 |
| PDF Download | 17,556,853 |