واکاوی قدرت اقتصادی در دوران قاجار از دیدگاه منابع قدرت اجتماعی مایکل مان | ||
| جامعهشناسی تاریخی | ||
| Article 7, Volume 13, Issue 2, 1401, Pages 179-216 PDF (710.73 K) | ||
| Document Type: مقالات علمی پژوهشی | ||
| DOI: .13.2.7 | ||
| Authors | ||
| کرامت الله راسخ* 1; فرید سادات شریفی2; علیرضا خدامی3 | ||
| 1دانشیار گروه جامعهشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم | ||
| 2دانشجوی دکترای جامعهشناسی سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم | ||
| 3استادیار گروه جامعهشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم | ||
| Abstract | ||
| هدف پژوهش بررسی قدرت اقتصادی در دوران قاجار در چارچوب رویکرد قدرت اجتماعی چهارگانۀ مایکل مان است. مایکل مان چهار منبع قدرت را از یکدیگر متمایز میکند: سیاسی، ایدئولوژیک، نظامی و اقتصادی. نوع پژوهش کیفی و روش آن کتابخانهای است. این روش با استفاده از شیوۀ تحلیلی مایکل مان و سنجش منابع قدرت اجتماعی با چهار شاخص قدرت انجامگرفته است. فرض اصلی پژوهش این است که منابع قدرت در عصر قاجار نیز چهارگانه است. قدرت اقتصادی یکی از مهمترین منابع قدرت در عصر قاجار است. منابع چهارگانه قدرت و بهتبع آن عاملیت اجتماعی این منابع قدرت، یعنی دربار، روحانیون، رؤسای ایلات و عشایر و تجار در ارتباط نزدیک و مستمر با یکدیگر قرار داشتند. یافتههای پژوهش نشان داد، نمایندگان اجتماعی قدرت اقتصادی، تجار، تلاش داشتند، استقلال خود را در تعامل و تقابل با نمایندگان دیگر منابع قدرت اجتماعی مانند دربار، روحانیون و سران ایلات و عشایر حفظ کنند. اینگونه درگیریها به همپوشانی عاملان اجتماعی دو منبع قدرت اقتصادی و ایدئولوژیک، تجار و روحانیون، منجر شد. انقلاب مشروطه و جنبش تنباکو نتیجۀ نهایی همپوشانی و بهدنبال آن همکاری عاملیت اجتماعی این دو منبع قدرت اقتصادی و ایدئولوژیک در تقابل با قدرت سیاسی بود. | ||
| Keywords | ||
| منابع قدرت اجتماعی; مایکل مان; قدرت اقتصادی; دورۀ قاجار; تجار | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 513 PDF Download: 266 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,465,855 |
| PDF Download | 17,561,664 |