مفهوم ظلاللهی در عصر نادرشاه و تحولات اجتماعی ـ سیاسی براساس تکوین مناسبات جدید دانش ـ قدرت | ||
| جامعهشناسی تاریخی | ||
| Article 5, Volume 13, Issue 2, 1401, Pages 109-140 PDF (995.6 K) | ||
| Document Type: مقالات علمی پژوهشی | ||
| DOI: .13.2.5 | ||
| Author | ||
| نیره دلیر* | ||
| دانشیار تاریخ ایران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| Abstract | ||
| مفاهیم متعددی جهت توجیه حکومت خلق شده و نظام دانش که اغلب توسط علمای دینی تولید میشد، تلاش کرده است آن را متناسب با شرایط تاریخی در ارتباط با خداوند تعریف و تثبیت کند. مفهوم ظلالله یکی از این مفاهیم است که در قالب نظام باورها برای حاکمان تعریف شده و بهکار رفته است. این مفهوم اغلب در پیوند با مفاهیم مشروعیتبخش دیگر چون فره ایزدی و ... به یک معنا درنظر گرفته شده درحالیکه به گسستهای معنایی آن در بستر تاریخی توجه نشده است. بنابراین این پژوهش بهدنبال پاسخ به این پرسش است که مفهوم ظلاللهی در زمانۀ نادرشاه در نظام دانش ـ قدرت چگونه تعریف شده و چه کارکردی داشته است؟ این پژوهش با استفاده از مباحث نظری دانش ـ قدرت فوکو و رویکرد «تاریخ مفهوم» به تبیین مفهوم ظلاللهی، در عصر نادرشاه و پیامدهای آن خواهد پرداخت. نتایج این پژوهش نشان از آن دارد که در عصر نادری گسستی در نظام دانش صورت گرفته و دیوانسالاران مورخ بهعنوان تولیدکنندگان دانش تلاش کردند با توجه به جدایی نادر از نظام مشروعیتساز عصر صفوی برای او جایگاه متفاوتی تعریف کنند. به همین دلیل مفهوم ظلالله در این عصر بهمعنای موقعیتی مستقل و در ارتباط مستقیم با خدا در نظام دانش و قدرت تبیین شده و برای نادر بهکار رفته است. این نظام جدید دانش ـ قدرت که در عصر نادری شکل گرفت، بعدها به تغییری بزرگ در تاریخ ایران منجر شد و در تحولات و تطورات نظم اجتماعی ـ سیاسی ایران یاری رساند. | ||
| Keywords | ||
| گفتمان ظلاللهی; مشروعیت; نادرشاه; قدرت ـ دانش; تحولات اجتماعی ـ سیاسی | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 384 PDF Download: 117 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,451,832 |
| PDF Download | 17,556,863 |