تبیین تطبیقی- تاریخی گذار به شیوههای مردمسالارانهی ادارهی جامعه با تأکید بر نقش دیدگاهها و مواضع روحانیت | ||
| جامعهشناسی تاریخی | ||
| Article 10, Volume 7, Issue 3, 1395, Pages 235-276 PDF (395.02 K) | ||
| Author | ||
| محمدمسعود سعیدی* | ||
| عضو هیئت علمی گروه مطالعات اجتماعی دین، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ایران | ||
| Abstract | ||
| مطالعۀ جامعهشناختی تأثیر دیدگاهها و مواضع عالمان شیعه بر شیوههای مردمسالارانۀ ادارۀ جامعه، نسبت به کاوش کلامی در رابطۀ دین اسلام و دموکراسی، امتیازاتی دارد. مطالعۀ جامعهشناختی این تأثیر را میتوان با تبیین جنبشهای نیمۀ اول سدۀ بیست میلادی در ایران آغاز کرد. مناسبترین رویکردِ پژوهشی برای بررسی این موضوع، تحلیل تطبیقی- تاریخی در حوزۀ راهبردی جامعهشناسی تاریخی تحلیلی است و سهجنبش گذار در سه مقطع تاریخی، یعنی جنبش مشروطه، جنبش ملّی در اولین کابینۀ مصدق و جنبش ملّی در دومین کابینۀ مصدق، گزینههای مناسبی برای مقایسه هستند. بررسیِ نظری در حوزههای تحول فرهنگی (نظریههای سکولاریزاسیون دررابطه با مدرنیته و دین)، تحول اجتماعی (نظریههای گسترش نظام جهانی و جنبشهای اجتماعی) و تحول سیاسی (نظریههای گذار)، چارچوب تئوریک مناسبی را فراهم میکند که میتوان باتوجه به شرایط کلی تاریخ ایران و جهان در دورۀ موردنظر، مدلی برای تبیین گذار در ایران از آن چارچوب استخراج کرد. این مدل، مبنای مقایسۀ تاریخیِ سه واقعۀ گذار، قرار گرفته و به کمک روشهای توافق میل، تحلیل بولی و مقایسۀ ترتیبی، آزمون میشود. در این آزمون، شناخت دقیقتری از عوامل علّیِ گذار به مردمسالاری، فراهم میشود؛ درنهایت، موقعیت دیدگاهها و مواضع روحانیت در میان عوامل علّی گذار بررسی شده، فرآیند تأثیرپذیری نهاد دین از شرایط اجتماعی و تأثیر دیدگاهها و مواضع روحانیت بر گذار به شیوههای ادارۀ مردمسالارانۀ جامعه، ردیابی میشود. | ||
| Keywords | ||
| واژگان کلیدی: روحانیت; نهاد دین; شیوههای مردمسالاری; جنبش مشروطه و جنبش ملّی; تحلیل تطبیقی- تاریخی | ||
|
Statistics Article View: 266 PDF Download: 77 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,394,641 |
| PDF Download | 17,534,986 |