تحلیل پهنۀ فرهنگی شهر نیشابور در قرنهای اولیه و میانۀ اسلامی براساس منابع مکتوب (مطالعۀ موردی: شهر بوژگان) | ||
| جامعهشناسی تاریخی | ||
| Article 10, Volume 7, Issue 1, 1394, Pages 263-276 PDF (403.58 K) | ||
| Authors | ||
| حسن باصفا* 1; مهدیه رحمتی2 | ||
| 1استادیار گروه باستانشناسی، دانشگاه نیشابور، ایران | ||
| 2کارشناس ارشد، گروه باستانشناسی، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران | ||
| Abstract | ||
| پهنۀ فرهنگی محدودهای جغرافیایی است که در آن گروهی تقریباً گسترده با مشخصات فرهنگی مشترک وجود داشته باشند. شهر نیشابور در دوران اسلامی- که بقایای آن امروزه در جنوب شرق شهر کنونی نیشابور قرار دارد- در سدههای نخست تا هجوم مغولان همراه بلخ، مرو و هرات جزء چهار ربع خراسان بزرگ بوده که فقط نیشابور در ایران امروزی باقی مانده است. براساس منابع تاریخی و جغرافیایی سدههای نخست و میانی اسلامی، نیشابور بهلحاظ پهنۀ فرهنگی وسعت بسیاری داشته و در تقسیمات اداری، دارای دوازده ولایت، ارباع (ربع نام واحدی جغرافیایی است) متعدد، مدینهها و روستاهای بسیاری بوده است. بوژگان که یکی از شرقیترین ولایات دوازدهگانۀ نیشابور است، در میان دشت نیلآباد به فاصله 17کیلومتری جنوب شرق تربت جام قرار گرفته و نتیجۀ برهمکنش شرایط اقلیمی با مناسبات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در بستر زمانی قرن اول تا هفتم هجری قمری و ارتباط نزدیکش با مرکز یعنی نیشابور بوده است. در این مقاله، با رویکرد تحلیل تاریخی به شناسایی متنشناختی بوژگان پرداخته شده است. ارزیابی منابع مکتوب نشان میدهد نیشابور همواره یکی از مهمترین ولایتهای شرقی شناخته شده و در مسیر جادۀ ربع نیشابور به هرات اهمیت اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ویژهای داشته است. | ||
| Keywords | ||
| واژههای کلیدی: شهر کهن نیشابور; بوژگان; باستانشناسی اسلامی | ||
|
Statistics Article View: 213 PDF Download: 115 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,436,379 |
| PDF Download | 17,551,398 |