تحلیل جایگاه فرش در برخی عناصر معنوی فرهنگ عامه | ||
| فرهنگ و ادبیات عامه | ||
| Article 2, Volume 12, Issue 56, 1403, Pages 1-41 PDF (1.18 M) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| DOI: 10.48311/cfl.12.56.2 | ||
| Author | ||
| اصغر اسمعیلی* | ||
| پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| Abstract | ||
| فرش از مهمترین اسباب خانۀ ایرانی است و بسامد فراوان واژههایی مانند «قالی» و «فرش» در مثلها، چیستانها، آیینها، افسانهها و ترانهها نشاندهندۀ اهمیت آن در فرهنگ مردم است. در این پژوهش، با روش گردآوری اطلاعات از منابع مختلف و تحلیل محتوای آنها، جایگاه فرش در برخی عناصر معنوی فرهنگ عامه بررسی شده است. نتایج گویای آن است که در فرهنگ عامه، فلسفۀ پیدایش و ماهیت باورهای قالیبافان و قالیبافی ایران، بهترتیب عبارتاند از: فرافکنانه، تدافعی، ذوقی و تسکینی؛ و تحلیل آیینهایی چون «می بچکلسن» آلاشت از کاریاری مرتبط با تهیۀ پشم بافندگی حکایت دارد و پیوند آیینهای کهن بارانخواهی ایرانی با اعتقادات مذهبی در قالیشویان مشهد اردهال دیده میشود. در ادبیات عامه، در مثلها با اشاره به مهمترین مناطق قالیبافی ایران، نکاتی دربارۀ نگهداری قالی و رنج قالیبافان آمده و با اشاره به نکات اقتصادی دربارۀ فرش، از اصطلاحات تخصصی قالی، مضامین متنوعی ساخته شده و برخی آداب و رسوم در آنها منعکس شده است. عمدهترین درونمایۀ ترانههای قالیبافان ایران را عشق، دوری از معشوق، غم غربت، رنج و سختی قالی بافان، توصیف زیباییهای قالی و استمداد از امام رضا (ع) در کار و آرزوی اتمام کار قالی و زیارت امام رضا(ع) تشکیل میدهد. در افسانههای شکلگرفته در موضوع قالی و بافتهها، در افسانۀ قالیچۀ سلیمان، قهرمانی با شخصیت واقعی، بر عناصر طبیعی غلبه میکند و قالیچه نیز در این میان عنصری خیالی است که عامه به افسانه افزودهاند؛ در افسانۀ «نمد و پسر سلیمان» نیز عنصر تصادف، به کشف چگونگی ساخت کرباس منجر میشود. همۀ این موارد جایگاه انکارناپذیر فرش را در فرهنگ و ادبیات عامه نشان میدهد. عامه خود این باورها، مثلها، ترانهها و افسانهها را ساختهاند و زمزمه میکنند و خود مجری آیینهای قالیبافیاند. | ||
| Keywords | ||
| فرش; باورها; آیینها; مثلها; چیستانها; ترانهها; افسانهها | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 336 PDF Download: 119 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,431,288 |
| PDF Download | 17,549,879 |