سرایندۀ سامنامه و سنت نقالی ایرانی | ||
| فرهنگ و ادبیات عامه | ||
| Article 5, Volume 11, Issue 54, 1402, Pages 139-172 PDF (867.44 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Author | ||
| وحید رویانی* | ||
| دانشگاه گلستان | ||
| Abstract | ||
| سامنامه یکی از متونی است که از زمان سرایش و شهرت در بین مردم نام سراینده یا سرایندگان آن و انتسابش به خواجوی کرمانی محل بحث بوده است. اخیراً برخی پژوهشگران این حوزه با اتکا به دو نسخه، یعنی شبرنگنامه محفوظ در دانشگاه لیدن و دستنویس سامنامه کتابخانۀ ملی تبریز به این نتیجه رسیدهاند که سامنامه سرودۀ خواجوی شاهنامهخوان کراتی است و علّت اختلاف در تعداد ابیات و حتی وجود روایات کوتاه و بلند، کوتاه و بلند شدن روایت داستان توسط سراینده است، که احتمالاً در مجالس نقل، گاهی اشعار را به تفصیل برای مردم میخوانده و گاهی نیز بنا بر محدودیت زمان، خلاصه میکرده است. اما پژوهش حاضر با تردید در این نظر، به دنبال یافتن پاسخی دیگر برای این پرسش است که چرا دستنویسهای سامنامه بهلحاظ تعداد ابیات و نوع روایت با یکدیگر تفاوت اساسی دارند و ارتباط این تفاوتها با سراینده یا سرایندگان این اثر چیست؟ این پژوهش به روش اسنادی و با کمک سنت نقالی و با توجه به نظر پژوهشگران برجستۀ این حوزه انجام گرفته است. نویسنده تلاش کرده است ویژگیها و چارچوب این سنت را استخراج کند و بر پایۀ آنها به مقایسۀ دستنویسهای گوناگون و روایتهای کوتاه و بلند سامنامه بپردازد، که نتیجه نشان میدهد تفاوت دستنویسهای مختلف این اثر ناشی از تحریرهای مختلفی است که در طول زمان توسط شاهنامهخوانها و طومارنویسان مختلف فراهم آمده است، و نه نقلهای مختلف یک نقال. بنابر این پژوهش تنها یک روایت کوتاه که جزو کوتاهترین روایات سامنامه است توسط خواجوی شاهنامهخوان کراتی فراهم آمده و مکتوب شده است. | ||
| Keywords | ||
| سرایندۀ سامنامه; سنت نقالی; تحریر; نقل | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 208 PDF Download: 112 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,451,813 |
| PDF Download | 17,556,859 |