تحلیل تأثیر ذهنیت عامه نسبت به اصالت نژادی در حکمرانی غزنویان و سلجوقیان | ||
| فرهنگ و ادبیات عامه | ||
| Article 2, Volume 11, Issue 51, 1402, Pages 1-34 PDF (542.25 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Authors | ||
| مصطفی آرزومند لیالکل* ; سید علی قاسمزاده | ||
| دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره) | ||
| Abstract | ||
| در اندیشههای سیاسی ـ اجتماعی ایرانیان از اعصار بسیار کهن این باور غلبه داشته است که شاه و خاندان پادشاهی صاحبان فرّه ایزدیاند. این باور بر اثر گذشت زمان در قرون متمادی، جنبهای از روح قومی ایرانیان را به این صورت شکل داده است که برای کسب مقام فرمانروایی لایقترین کس آن است که از خاندان شاهی و نژادۀ ایرانی باشد. در چنین فضای اندیشگانی، خاندانهایی که قصد حکومت در ایران، حتی در سطح غیرملی و محلی داشتند، باید از اهلیت و مشروعیت قومی بهرهمند میبودند؛ در غیر این صورت مورد پذیرش اذهان عامه قرار نمیگرفتند. در این جستار با کمک نظریۀ تاریخ ذهنیت عامه، که به تأثیر پندارهای عامه بر کردارهای حکام میپردازد، به روش توصیفی ـ تحلیلی، تأثیر جهانبینی ایرانی و نگرش آنان نسبت به نقش اصالت نسب در مشروعیت حکومت در ذهن و زبان سلاطین غزنوی و سلجوقی، که متقارن با ظهور شاهنامه و رواج حماسههای ملی است، نشان داده شد. از نتایج تحقیق برمیآید که این التباس و مماثلت و تشابه حکام انیرانی (ترک و عرب) به قهرمانان حماسۀ ملی ایران، متأثر و ملهم از ذهنیت عمومی و روح زمانه جعل شده است و سلاطین غزنوی و سلجوقی با مصادره به مطلوب داستانها و قهرمانان اساطیری ـ حماسی ایرانی از حافظه بومی و جمعی ایرانیان برای مقبولیت و مشروعیت حکمرانی خود بهره میبردند و در این میان محوریت شاهنامه و روایات آن کاملاً آشکار است. | ||
| Keywords | ||
| روح قومی; تاریخ ذهنیت عامه; شاهنامه; اسطوره; غزنویان; سلجوقیان | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 179 PDF Download: 115 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,160 |
| Number of Articles | 24,572 |
| Article View | 19,800,399 |
| PDF Download | 15,998,417 |