پیکرگردانی و بنمایههای اسطورهای آن در افسانههای خراسان (با تکیه بر چهار جلد از مجموعۀ ده جلدی) | ||
| فرهنگ و ادبیات عامه | ||
| Article 4, Volume 11, Issue 50, 1402, Pages 63-104 PDF (539.36 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Authors | ||
| فاطمه زمانی* ; سمیه سادات طباطبایی; محبوبه نیکدل | ||
| دانشگاه کوثر بجنورد | ||
| Abstract | ||
| پیکرگردانی یکی از مضامین پرکاربرد قصههای عامه است که به تغییر شکل ظاهری، اساس هستی و هویت قانونمند شخص یا چیزی با استفاده از نیرویی ماوراءالطبیعی دلالت دارد. اشکال گوناگون پیکرگردانی و دلالتهای معنایی آن، در تفکر اسطورهای بشر ریشه دارد. از این روی، در مقالۀ حاضر، برمبنای روش توصیفی ـ تحلیلی و منابع اسطورهشناسی ابتدا پیکرگردانیهای چهار جلد از مجموعه ده جلدی افسانههای خراسان استخراج و دستهبندی شده است. سپس ارتباط هر نوع از پیکرگردانیها با بنمایههای اسطورهای مورد واکاوی قرار گرفته است. نتیجۀ این بررسی نشان میدهد که در 79 قصۀ بررسیشده، 165 مورد پیکرگردانی وجود داشت که کارکردهای اسطورهای حیواناتی چون مار، شیر، کبوتر، خروس، آهو و غیره به شکلی نمادین در پیکرگردانی حیوانات سخنگو تجلی یافته است. همچنین، دگردیسی اشیا به انسان در قصههای عامۀ خراسان میتواند بازتابی از تفکر اسطورهای جاندارپنداری یا آنیمیسم باشد. بنمایۀ اسطورهای جاودانگی و گیاهتباری انسان در دگریسی انسان به گیاهانی چون هندوانه و نی، انار، نارنج و غیره انعکاس یافته است. دگردیسی دیو و پری به صورت انسان و موجودات دیگر حاکی از نفوذ باورهای اساطیری ایرانیان درمورد اهریمنی بودن آنهاست. | ||
| Keywords | ||
| پیکرگردانی; بنمایه اسطورهای; جاندارپنداری; افسانههای خراسان | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 235 PDF Download: 175 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,451,828 |
| PDF Download | 17,556,863 |