واکاوی ریشهها و اندیشهها در سه روایت تاریخی از «سلمان و دشت ارژنه» | ||
| فرهنگ و ادبیات عامه | ||
| Article 4, Volume 10, Issue 46, 1401, Pages 25-56 PDF (573.31 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Authors | ||
| اکرم کرمی* ; زهرا پارساپور | ||
| پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| Abstract | ||
| شخصیت حضرت علی (ع) در فرهنگ و ادبیات عامیانۀ ایرانزمین گاه با تاریخ، گاه با اسطوره، گاه با روایتهای دینی و گاه با تخیل پیوند خورده است. یکی از قصههای عامیانهای که تبلوری از مصادیق فوق است قصۀ سلمان و دشت ارژنه است که توسط مناقبخوانان چندی نظیر سید علی (قرن هشتم)، افجنگی (قرن نهم و دهم) و آتشی شیرازی (قرن دهم) به نظم کشیده شده است. مسئلۀ اصلی این مقاله تحلیل قصۀ سلمان و دشت ارژنه در این سه روایت است. برای تبیین این مهم، این روایتها را در سه بخش بررسی کردهایم: 1. معرفی نوع ادبی روایات سلمان و دشت ارژنه؛ 2. تحلیل ساختاری و محتوای روایات؛ 3. درنگی بر پشتوانۀ روایی، تاریخی و اسطورهای این روایات. نتیجۀ این پژوهش که با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شد نشان میدهد که داستان سلمان و دشت ارژنه در هر سه روایت در قالب گونۀ ادبی ولایتنامه سروده شده است که بهدلیل ساختار داستانی ـ روایی بستری مناسب برای سرودن قصههای عامیانه است. کلیت این داستان، پشتوانۀ روایی ندارد، اما پارهای از آن که به بیان کرامات و معجزات حضرت علی (ع) اختصاص دارد در کتب روایی ـ مذهبی تأیید میشوند. همچنین بخشهایی از داستان با اسطورهها و باورهای عامیانه پیوند خورده است. این پژوهش نشان داد بخشهایی که به این داستان در گذر زمان اضافه شده است بر وجهۀ عامیانه و اسطورهای آن افزوده است. | ||
| Keywords | ||
| حضرت علی (ع); ولایت نامه; سلمان; دشت ارژنه | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 276 PDF Download: 146 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,435,957 |
| PDF Download | 17,551,264 |