کارکرد اعداد در افسانه های آذربایجان | ||
| فرهنگ و ادبیات عامه | ||
| Article 4, Volume 9, Issue 42, 1400, Pages 79-108 PDF (865.36 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Authors | ||
| فرشته محجوب* ; صفیه توکلی مقدم | ||
| دانشگاه پیام نور تهران | ||
| Abstract | ||
| افسانهها در جهان در زمرۀ مهمترین زیرشاخههای ادبیات عامه و سرمنشأ بسیاری از اعتقادات، باورها و هنجارهای هر جامعهاند. علاوهبرآن در آفرینش گونههای متعدد ادبی سهیماند. سوای زنجیرههای روبنایی، نکات بسیار دیگر در ژرفساخت افسانهها دخیل است. اعداد و کارکرد آن در زمره این عوامل درونی است. ارزش کمّی اعداد گاه بهمرور در پس ویژگیهای کیفی و معنوی آن رنگ میبازد و مایه شکلگیری اعتقادات مذهبی، رفتار اجتماعی و باورهای عامیانه میشود تا بدان حد که قادر خواهد بود زاینده و توسعه پذیر یا بازدارنده و ضدتوسعه باشد. ایران بهدلیل تنوع قومیتی و آذربایجان بهعنوان یکی از اصلیترین اقوام آن دارای غنای فرهنگی ویژهای است. پژوهش حاضر براساس جایگاه اعداد و دانش مبتنیبر آن و به شیوه توصیفی ـ تحلیلی، به استخراج اعدادِ بهکار رفته در پانزده افسانه شاخص آذربایجان خواهد پرداخت؛ سپس کیفیت اشاعه و اثرگذاری آنان در باورهای عامه را در سه شاخه اصلیِ «کوچکتر از ده، ده دهی و ترکیبی» بررسی خواهد کرد. حاصل آنکه از مجموع 26 عدد با 462 بار تکرار، دسته نخست با درصد تقریبی 71 درصد، مجموعه دوم با درصد و گروه سوم با 6 درصد به ترتیب پربسامدترند. «یک» در جایگاه واحد شمارش، «چهل» برای مراسم شادی و «دوازده» برای گروه و دسته نیز فراوانترین عدد و کارکرد در هر ردهاند. اعداد مندرج سوای عملکرد منحصربهفرد خود، گاه دارای وجوه مشترک بهویژه در مضربهایشان هستند. دیگر آنکه بنمایه حماسی یا عشقی افسانهها با عدد منتخب اغلب رابطهای دوسویه دارد. وفور ترکیبات مرکب و کنایی نیز نشانگر رسوخ اعداد در ساختار زبانی این افسانههاست. | ||
| Keywords | ||
| عدد; افسانه; آذربایجان; اعداد کوچکتر از دَه; اعداد دَه دَهی; اعداد ترکیبی | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 211 PDF Download: 113 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,443,816 |
| PDF Download | 17,553,719 |