موش و گربۀ منسوب به عبید زاکانی و روایتهای گوناگون آن | ||
| فرهنگ و ادبیات عامه | ||
| Article 7, Volume 8, Issue 35, 1399, Pages 189-219 PDF (706.86 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Author | ||
| فرزام حقیقی* | ||
| پژوهشکده علوم انسانی | ||
| Abstract | ||
| دستنویسها و چاپهای بسیاری از موش و گربه بهنام عبید زاکانی فهرست یا منتشر شدهاند، اما با بررسی و مقایسۀ آنها مشخص میشود که بین این موش و گربهها از نظر زبان، سبک و حتی قصه تفاوت بسیاری دیده میشود. این روایتها نسبت به زمان و زبان عبید زاکانی عمدتاً متأخر و عامه حساب میشوند. به همین دلیل بسیاری در انتساب موش و گربه به عبید تردید کردهاند. برای بررسی این انتساب نخست میبایست نسبت این آثار با هم سنجیده و ریشههای مشترک آنها شناخته شود. ما در این نوشته تنها به این بحث میپردازیم و این مسیر را در سه مرحله طی میکنیم. در بخش اول با تکیه بر ابیات پایانی داستان به مقایسۀ موش و گربهها و طبقهبندی آنها میپردازیم، در بخش دوم پایان داستان را در همۀ روایتها بررسی میکنیم و در بخش سوم و پایانی نیز با تکیه بر ضبط ابیات در این موش و گربهها و مقایسۀ آنها با دستنویسهای ناقص، اما کهنتر میکوشیم تا فرضیههایی دربارۀ نسبت این روایتها با هم، سرچشمۀ آنها و دیگر روایتهای احتمالی مطرح کنیم از نظر سبک و زبان این موش و گربهها را میتوان در نه روایت و از نظر داستان در دو دستۀ کلی طبقهبندی کرد. همین تفاوتها و چند ضبط کهنی که تنها در برخی از دستنویسهای متأخر و عامه دیده میشوند، نشان میدهند که این موش و گربهها هیچ یک از عبید نیستند. | ||
| Keywords | ||
| موش و گربه; عبید زاکانی; دستنویسها; چاپهای سنگی و سربی; روایت | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 231 PDF Download: 99 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,436,222 |
| PDF Download | 17,551,345 |