مناسبات بین اسطوره و باورهای عامیانه | ||
| فرهنگ و ادبیات عامه | ||
| Article 9, Volume 8, Issue 33, 1399, Pages 245-272 PDF (272.55 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Authors | ||
| زهرا جمشیدی* 1; سید محمد آرتا2 | ||
| 1استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران | ||
| 2زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران | ||
| Abstract | ||
| باورهای عامه که یکی از عناصر اساسی و قوامبخش فرهنگ جامعه بهشمار میروند، با اساطیر پیوندی ناگسستنی دارند. برای ریشهیابی اینگونه باورها باید به دوران اساطیری بازگردیم و اندیشههای پیشینیان را دربارۀ پدیدههای جهان هستی مرور کنیم. میتوان گفت بسیاری از آیینهایی که امروزه در زندگی روزمرۀ مردم رواج دارند، همان اعتقادات اسطورهایاند که بهمرور زمان، تغییر کارکرد دادهاند و با گذر از اسطوره به آیین، با حفظ بنمایههای اسطورهای خود، با تغییر و تحولاتی کلی یا جزئی به باورهای عامه تبدیل شدهاند. ازجمله باورهای عامهای که بنمایههای اسطورهای پررنگی دارند، میتوان به سه آیین «ازدواج با چشمه»، «شکستن تخممرغ برای دفع چشمزخم» و «عبور بیمار از سوراخ دیوار» اشاره کرد که از دیرباز در میان اقوام مختلف ایرانی رواج فراوانی داشتهاند. مقالۀ حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی، سه باور مذکور را ریشهیابی و پیوند آنها را با اساطیر تبیین کرده است. برایند پژوهش نشان میدهد که هر سه آیین یادشده خاستگاهی اسطورهای دارند؛ بدینمعنی که آیین ازدواج با چشمه بازماندۀ باور اسطورهای قربانی کردن برای چشمه بهمنظور خشنود کردن موکل آبهاست که پس از نقلمکان از اسطوره به آیین، به ازدواج با چشمه تبدیل شده است. آیین شکستن تخممرغ نیز با اسطورۀ اعتقاد به تخم کیهانی پیوند دارد و میتوان آن را به مفهوم باززایی آفرینش نخستین تفسیر کرد و سرانجام، عبور دادن بیمار از سوراخ دیوار، تداعیکنندۀ بازگشت به زهدان و تکرار عمل زایش و ولادت اولیه است که از دیدگاه اساطیری بهدلیل ارتباطش با صنع الهی، لحظهای پاک و آرمانی محسوب میشود. | ||
| Keywords | ||
| اسطوره; باورهای عامه; قربانی کردن; آفرینش نخستین; بازگشت به زهدان | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 264 PDF Download: 105 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,447,986 |
| PDF Download | 17,555,119 |