تبیین و تحلیل بنمایههای اساطیری در قصه «درخت زندگی» | ||
| فرهنگ و ادبیات عامه | ||
| Article 5, Volume 8, Issue 31, 1399, Pages 97-119 PDF (278.55 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Author | ||
| عظیم جباره ناصرو* | ||
| استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه جهرم، جهرم، ایران. | ||
| Abstract | ||
بررسی دقیق و سنجیدۀ قصهها میتواند درک درستی از باورها، اندیشهها، شیوه زندگی، توتمها، اسطورهها و کهنالگوهای یک قوم در اختیار پژوهشگر بگذارد. یکی از این قصهها ـ که تاکنون در هیچ منبع مکتوبی ثبت نشده ـ قصه «درخت زندگی» است که در منطقه کوهمرهسرخی فارس رایج است. این قصه بهگونهای با بنمایههای اساطیری درآمیخته است که تعیین مرز دقیق میان قصه و اسطوره در آن بسیار دشوار است. هدف نگارنده، بررسی این بنمایهها در قصه «درخت زندگی» است. برای انجام این کار، نخست بهشیوه میدانی، قصه از راویان متعدد ثبت و ضبط شده و سپس به شیوه توصیفی ـ تحلیلی به بررسی بنمایههای اساطیری پرداخته شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که چند بنمایه اصلی، محورهای اساسی قصه را تشکیل میدهند: 1. قهرمان قصه، عوامل زایش ـ گاو، دختر، ابرهای بارانزا را از چنگ نیروهای شر ـ دیوان نجات میدهد و طراوت و سرسبزی را به جهان بازمیگرداند. 2. قهرمان و همراهانش از ششخان برای بازگشت به خانه میگذرند. 3. قهرمان قصه بهسوی درخت زندگی ـ درخت انار که در مرکز و محور عالم قرار دارد حرکت میکند و پس از زندانی کردن نگهبان درخت، از میوه درخت میچیند. 4. درخت انار و درخت انجیر بهمنزلۀ نمادهای باروری در قصه مطرح میشوند. اسطوره باروری و تلاش قهرمان برای رسیدن به میوه بارورکننده، یکی از محورهای اصلی داستان است. 5. ایزد سروش با عنوان «سروشی غیبی» در نقش هدایتگر و راهنمای قهرمان قصه ظاهر میشود. | ||
| Keywords | ||
| انار; باروری; درخت زندگی; دیو; سروش; ششخان; گاو | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 177 PDF Download: 56 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,160 |
| Number of Articles | 24,572 |
| Article View | 19,799,287 |
| PDF Download | 15,997,903 |