آیین هوربابا، بازماندۀ جشنهای کهن هیرومبا و سده در میان ایرانیان مسلمان | ||
| فرهنگ و ادبیات عامه | ||
| Article 1, Volume 7, Issue 30, 1398, Pages 1-25 PDF (513.68 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Author | ||
| محمد مشهدی نوشآبادی* | ||
| عضو هیات علمی دانشگاه کاشان | ||
| Abstract | ||
| شب نیمۀ ماه رمضان در نوشآباد، آیینی به نام «هوربابا» برگزار میشود که در آن کودکان به در منازل اهالی میروند و با خواندن اشعاری عامیانه، یکی از فرزندان صاحبخانه را دعا میکنند و هدیه میگیرند. نمونۀ این آیین در بسیاری از مناطق و استانهای ایران ازجمله ترکمنصحرا، یزد، کرمان، سیستان، بوشهر و خوزستان بهچشم میخورد. همچنین، در میان زرتشتیان شریفآباد، جشن سهروزۀ مفصلی بهنام «هیرومبا» شامل جمعآوری هیزم، آتشافروزی و خواندن اشعار از سوی کودکان و نوجوانان بر در خانههای اهالی و دریافت هدیۀ خوراکی برگزار میشود. هیرومبا در نام، ساختار کلی، اشعار، محتوای تولد و برکتبخشی با محوریت کودکان، مشابهت چشمگیری با هوربابا دارد. آتش نیز ـ که در جشن هیرومبا محوریت دارد ـ با توجه به مضمون شعری مشترک، گویا در هوربابا نیز معمول بوده است. بهنظر میرسد آیین هوربابا ـ که هنوز در بسیاری از نقاط ایران برگزار میشود ـ بازماندۀ جشن کهن هیرومبا و سده است که اگرچه بهمرور زمان کوچک و مهجور شده؛ اما در ساختاری اسلامی حفظ شده است. پژوهشگران هیرومبا را همان جشن سده و برگزاری آن را با خورشید و ایزد رپیثوین مربوط و آن را کهن میدانند. در این مقاله بر اساس مطالعات میدانی و اِسنادی، ضمن معرفی آیین هوربابا و نمونههای دیگر آن در ایران، عناصر مشترک آن با آیین هیرومبای زرتشتی و ریشههای اسطورهای آنها بررسی میشود. | ||
| Keywords | ||
| آیینهای زرتشتی; هوربابا; هیرومبا; سده; نوشآباد | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 199 PDF Download: 100 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,443,750 |
| PDF Download | 17,553,704 |