پژوهشی درباب کنش و منش وزیران در قصههای عامیانۀ مکتوب ایرانی (مورد پژوهانه: دارابنامۀ طرسوسی، حمزهنامه، امیرارسلان نامدار) | ||
| فرهنگ و ادبیات عامه | ||
| Article 3, Volume 7, Issue 29, 1398, Pages 49-68 PDF (665.15 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Authors | ||
| امیرعباس عزیزی فر* 1; محمود کمالی2 | ||
| 1عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه،ایران | ||
| 2عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور | ||
| Abstract | ||
| در این پژوهش که به صورت توصیفی ـ تحلیلی و مطالعۀ کتابخانهای به شیوۀ اسنادی صورت گرفته است، پژوهشگران سه قصۀ دارابنامۀ طرسوسی، حمزهنامه و امیر ارسلان نامدار را برگزیدهاند. دلیل گزینش این قصهها، علاوه بر ناموری آنها، میزان بسامد کارکرد وزیران در آنها بوده است. هدف از این پژوهش، بازنمایی سیمای وزیران در نقش یکی از مهمترین کنشگران قصههای عامه است تا بدانیم آنان در روند قصه چه رفتارهایی را انجام میدهند و این کنشها تا چه میزان در روند قصه تأثیرگذار است. بهتبع این اهداف، پرسشهای پژوهش این است که چه دستهبندیای از کنشهای وزیران در قصههای عامیانۀ فارسی میتوان به دست داد و این نقشها برخاسته از چه مسئله یا مسائلی است. آیا بازتاب رخدادها تاریخی و اجتماعی است یا اینکه این نقشها به صورت ثابت و تیپیک در همۀ قصهها یکسان تصویر میشود. نتایج پژوهش نشان داد که وزیران در دو طیف قرار میگیرند: یکی موبد ـ وزیر است و دیگری سپاهبد وزیر. از این منظر نقش وزیر نخستین مشاور فرهنگی، اجتماعی و قضایی است و دیگر وزیر مشاور نظامی (وزیر جنگ) است. بر اساس این دستهبندی، وزیر نخست (موبد ـ وزیر) کردارهایی همچون طالعنگری، عقدِ ازدواج، سفارت، میانجیگری، خوابگزاری، رایزنی سیاسی، درمانگری و طلسم و طلسمگشایی را به انجام میرساند و دیگر وزیر بیشتر به صورت رایزن نظامی و در مواردی توطئهگری و خیانت خود را نشان میدهد. تفاوت وزیران قصۀ امیر ارسلان نامدار با وزیران دو قصۀ دیگر در این است که دستهبندی ذکرشده در باب این وزیران بهکار نمیرود. در این قصه وزیر به صورت وزیر دست راست و وزیر دست چپ تصویر میشود که وزیر دست راست خوشقلب، مصالحهگر، پاکسرشت و البته، هواخواه قهرمان قصه است و دیگر وزیر، فردی بدسرشت، توطئهگر و ضد قهرمان است. دو قصۀ نخست دارابنامه و حمزهنامه بهشدت بازتابدهندۀ رخدادهای تاریخی و اجتماعی دورۀ ساسانی است و قصۀ امیر ارسلان مربوط به دورۀ معاصر (دورۀ قاجار) است. | ||
| Keywords | ||
| قصۀ عامه; کنش و منش وزیران; دارابنامۀ طرسوسی; حمزهنامه; امیر ارسلان نامدار | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 171 PDF Download: 108 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,160 |
| Number of Articles | 24,577 |
| Article View | 19,940,071 |
| PDF Download | 16,083,532 |