بازتاب فرهنگ و ادبیات عامه در منظومه های قضا و قدر فارسی | ||
| فرهنگ و ادبیات عامه | ||
| Article 2, Volume 7, Issue 29, 1398, Pages 25-48 PDF (413.15 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Authors | ||
| اعظم بابائی1; یحیی کاردگر* 2 | ||
| 1دانشجوی دکترا | ||
| 2دانشیار داشنگاه قم زبان و ادبیات فارسی | ||
| Abstract | ||
| منظومههای قضا و قدر از آن دسته آثاری هستند که در دورۀ زمانی صفویه تا قاجاریه با محوریت تفکر جبری و در قالب طرح یک داستان سروده شدهاند. بیشتر این منظومهها بهصورت نسخۀ خطی در دست است و تعداد آنها به بیش از 20 مورد میرسد. در این مقاله 4 نسخۀ چاپی و 11 نسخۀ خطی این منظومهها از دیدگاه بررسی عناصر فرهنگ و ادبیات عامه بررسی شدهاند. با وجودی که منظومههای قضا و قدر در قالب ادبیات رسمی و با محوریت یک موضوع کلامی و فلسفی سروده شدهاند، مشخصههای زبانی و محتوایی آنها ثابت میکند که منبع الهام اصلی این متون، فرهنگ و ادبیات عامه است. نوع برخورد سطحی با موضوع چالشبرانگیز قضا و قدر و عاری بودن متن از استدلالهای پیچیدۀ فلسفی؛ ترویج تفکر تقدیرباوری در این منظومهها؛ بازتاب عناصری از فرهنگ و ادبیات عامه، مثل زبان و بیان ساده؛ وزن عامیانۀ این آثار؛ انعکاس باورهای خرافی مثل اعتقاد به بخت و اقبال؛ توصیف برخی از سنتهای مردمی، بازتاب برخی از رفتارهای عامه و توصیف شخصیتها و مکانهایی از متن و بطن زندگی عامه از نشانههای تأثیرپذیری منظومههای قضا و قدر در ادبیات عامه است. منظومههای قضا و قدر از نظر بوطیقا و ساختار داستانی نیز کاملاً منطبق با ساختار قصههای عامیانه هستند. ضعف پیرنگ؛ ضعف حقیقتمانندی؛ اهمیت حادثهپردازی؛ شخصیتهای ایستا و قالبی؛ ابهام زمان و مکان و روایت داستان از زاویۀ دید دانای کل از ویژگیهای است که این منظومهها را با قصههای عامیانه پیوند میدهد. | ||
| Keywords | ||
| دورۀ صفویه; منظومههای فارسی; منظومههای قضا و قدر; ادبیات عامه; قصههای عامیانه | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 204 PDF Download: 164 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,160 |
| Number of Articles | 24,577 |
| Article View | 19,939,158 |
| PDF Download | 16,083,138 |