تحقیق درباره خاستگاه حماسه عامیانه حمزهنامه در تطبیق با داستان بهرام چوبینه | ||
| فرهنگ و ادبیات عامه | ||
| Article 7, Volume 7, Issue 28, 1398, Pages 147-170 PDF (679.45 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Authors | ||
| رضا غوریانی* 1; فرزاد قائمی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی | ||
| 2استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| Abstract | ||
| حمزهنامه نام یکی از داستانهای عامیانۀ فارسی است که تحریرهای متنوعی از آن به نثر و نظم، در زبانهای مختلف جهانِ اسلام موجود است. این جستار با گردآوری دادههای تاریخی و مرور و نقد نظرهای موجود درباره خاستگاه این حماسه شفاهی، با روش توصیفی – تحلیلی، به بررسی اسناد تاریخی موجود درباره خاستگاه آن پرداخته است. بررسی پیشینه حمزهنامه - بهعنوان یک گونه ادبی ـ در ادبیات فارسی و تحریرهای مختلف آن، در تطبیق با مستندات تاریخی نشان میدهد که ریشههای این داستان با وقایع ایرانِ زمان ساسانی مطابقت دارد. در این جستار، برای جستوجوی خاستگاه حمزهنامه در عصر ساسانی، برای اولینبار، ضمن تطبیق اثر با داستان حماسیِ« بهرام چوبین»، کوشیده است مشابهت میان این اثر با حماسۀ گمشدهای از ادبیات پهلوی بهنام کتاب بهرام چوبین را توصیف و برای تحلیل دلایل این شباهت، تمامی وقایع تاریخی را ـ که حمزه در آنها حضور دارد ـ با روایت تاریخی بهرام چوبین مقایسه و همخوانیهای فراوان این دو را استخراج کند. این بررسی ضمن طرح احتمال ریشههای ساسانی برای این داستان، این فرض را مطرح میکند که داستان حمزه، تحت تأثیر ترجمه یا برگردان آزادی از متن پهلوی داستان بهرام به زبان عربی (با واسطههای متعدد) تکوین یافته است یا لااقل در ادبیات عامیانه اعراب، افسانه پهلوانیهای بهرام، در شکل گرفتن حماسه شفاهی حمزه تأثیر مستقیم داشته است؛ هرچند که اصل عامیانه اثر، بهتدریج، چهرهای عربی ـ اسلامی به خود گرفته است. | ||
| Keywords | ||
| ادبیات عامیانه; حماسه شفاهی; حمزهنامه; بهرام چوبین; ادبیات پهلوی | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 228 PDF Download: 102 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,443,801 |
| PDF Download | 17,553,716 |