بنمایههای کهن عربی در دو داستان از هزارویکشب (منادمت شیطان با ابراهیم موصلی و حکایت اسحاق موصلی با شیطان) | ||
| فرهنگ و ادبیات عامه | ||
| Article 6, Volume 7, Issue 28, 1398, Pages 123-146 PDF (725.15 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Authors | ||
| سمیه السادات طباطبایی* 1; علیرضا حسینی2 | ||
| 1عضو هیئت علمی دانشگاه کوثر بجنورد | ||
| 2عضو هیئت علمی دانشگاه کوثر بجنورد؛ دانشکدۀ علوم انسانی؛ گروه زبان و ادبیات عربی. | ||
| Abstract | ||
| هزارویکشب اثری است که تا اواخر سدۀ دوازدهم هجری، پیوسته در حال بالیدن بوده است و از این رو، لایههای تاریخی گوناگون در داستانهای آن بهچشم میخورد؛ ازجمله لایۀ تاریخی بغدادی که داستان خلفای عباسی و درباریانِ درپیوسته با آنان، نمایانگر آن است. داستان منادمت شیطان با ابراهیم موصلی و حکایت اسحاق موصلی با شیطان ـ که هر دو سرآمد خنیاگران زمانۀ خویش بودند ـ در همین لایه جای میگیرد. این دو داستان گرچه در بغداد ساخته و پرداخته شدهاند؛ اما بنمایههای بهکار رفته در زیرساخت آنها نه در بغدادِ عهد عباسی، بلکه در عربستان پیش از اسلام ریشه دارد؛ زیرا این داستانها بر پایۀ دو بنمایۀ کهن عربی پرداخته شدهاند. یکی پیوند دیرسال میان جن و موسیقی و دیگری شناختن جن بهعنوان باشندهای الهامگر که در اعتقاد به «تابع/ رئی الکاهن» و «شیطان الشاعر» پدیدار میشود. جستار پیشرو از رهگذر کاوش در منابع کهن عربی نشان میدهد که چگونه داستانسرا متأثر از این بنمایهها، ابلیس را بسان خنیاگری زبردست ترسیم میکند که مقامی موسیقایی را به ابراهیم موصلی میآموزد. | ||
| Keywords | ||
| هزارویکشب; منادمت شیطان با ابراهیم و اسحاق موصلی; جن; موسیقی; الهام | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 185 PDF Download: 95 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,431,605 |
| PDF Download | 17,550,016 |