بازیابی خاستگاههای تازه از قصههای عامه در شعر «قصۀ شهر سنگستان» از مهدی اخوانثالث | ||
| فرهنگ و ادبیات عامه | ||
| Article 3, Volume 7, Issue 25, 1398, Pages 53-79 PDF (627.59 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Authors | ||
| کاووس حسنلی; زینب زنهاری* | ||
| دانشگاه شیراز | ||
| Abstract | ||
| «قصۀ شهر سنگستان» از اشعار پرآوازۀ مهدی اخوانثالث است. قصه روایت شهریاری است که همۀ ساکنان شهرش به سنگ بدل شدهاند و او در پی راه چارهای برای نجات آنهاست. از شخصیتهای این شعرِ روایی دو کبوترند که از سرگذشت شهریار آگاهند و راه رهایی را به او مینمایانند. در این پژوهش با روش تحلیل محتوا، خاستگاه بنمایۀ «غیبگویی پرنده» در فرهنگ عامه و ادبیات فارسی (در ۳۷۰ داستان عامیانه و صد منظومۀ عاشقانه) بررسی شده است. با تأمل در نمونههای مشابه میتوان گفت که این بنمایه در سه دسته جای میگیرد: ۱. بازگفتِ سرگذشت قهرمان از زبان پرنده؛ ۲. پیبردن به خاصیت جادویی درخت از زبان پرنده؛ ۳. تبدیل شدن دختر به پرنده که ساختار دستۀ اول به شعر اخوانثالث نزدیکتر است. نمونههایی مشابه با روایت اخوانثالث بهویژه در قصههای عامه وجود دارند که میتوانند پیشینهای روشن برای بازپردازی اخوانثالث در روایت «قصۀ شهر سنگستان» باشند. با اینکه دو نمونه از این بنمایه در ادبیات رسمی گذشته بازیابی شده، خویشکاریهای بنمایۀ «غیبگویی پرنده» در «قصۀ شهر سنگستان» با خویشکاریهای آن در داستانهای عامه همانندی بیشتری دارد و بسامد آن در قصههای عامه بیشتر است. با توجه به تصریح اخوانثالث بر علاقهاش به استفاده از ادبیات عامه، وامگیری او در بنمایۀ مدنظر در شعر «قصۀ شهر سنگستان» ـ که اساس این مقاله است ـ پذیرفتنیتر میشود. | ||
| Keywords | ||
| ادبیات عامیانه; اخوانثالث; قصۀ شهر سنگستان; حیوانات یاریگر; غیبگویی پرنده | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 180 PDF Download: 85 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,160 |
| Number of Articles | 24,572 |
| Article View | 19,800,443 |
| PDF Download | 15,998,434 |