تقدیرگرایی و تعامل آن با قدرت در ابومسلم نامه طرسوسی با رویکرد تاریخگرایی نو | ||
| فرهنگ و ادبیات عامه | ||
| Article 8, Volume 6, Issue 24, 1397, Pages 173-197 PDF (850.62 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Authors | ||
| روح الله هادی; زبیده سورتیچی* | ||
| دانشگاه تهران | ||
| Abstract | ||
| حماسۀ ابومسلمنامه، روایتی منثور بر اساس شخصیت تاریخی ابومسلم خراسانی است که در کوی و برزنها بر سر زبان قصهپردازان افتاد. بدین سبب، بسیاری از جلوهها و باورهای عامیانه در آن راه یافته است. از جملۀ این اعتقادات، سرنوشتباوری و تقدیرگرایی است. تاریخگرایی نو بر اثرپذیری متن (روایت) از بافت جامعه تأکید دارد و مهمترین بافت هر متن را روابط مربوط به قدرت، تلاش برای انتقال قدرت و دستیابی به آن میداند. این رویکرد بر آن است که مؤلّف یا هنرمند از نظرها، واژگان و باورهای فرهنگ خود برای تولید اثری بهره میجوید که برای مخاطبی از همان فرهنگ قابل درک و فهم باشد. بدین سبب متن ادبی ضرورتاً با یک گفتمان یا یک ایدئولوژی پیوند مییابد و میتواند وسیلۀ انتقال قدرت هم باشد. جستار پیش رو، در پی آن است با استناد به ابومسلمنامۀ ابوطاهر طرسوسی، گفتمان تقدیرگرایی و نشانههای آن را با توجه به واقعیتهای فرهنگی و اجتماعی عصر به روش توصیفی ـ تحلیلی تبیین کند. در پایان مشخص شد اعتقاد به تقدیر و سرنوشت و نشانههای آن متأثر از میدان گفتمانی حاکم و آبشخور آن گفتمان دینی عصر (جبرگرایی) است. در کشاکش گفتمانی داستان، راوی، بسیاری از امور و رخدادها و حتی کنشهای اجتماعی را به تقدیر نسبت میدهد. بدین ترتیب، ابومسلمنامه در منازعۀ گفتمانی در راستای هژمونی شدن گفتمان تقدیرگرایی و توجیه و تحکیم قدرت عمل میکند. | ||
| Keywords | ||
| ابوطاهر طرسوسی; تقدیرگرایی; جبر; ابومسلمنامه | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 352 PDF Download: 136 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,431,589 |
| PDF Download | 17,550,007 |