نقش افغانستان در تغییر وضعیت هیرمند از هیدروپلیتیک به ژئوپلیتیک | ||
| آمایش سیاسی فضا | ||
| Article 5, Volume 5, Issue 3 - Serial Number 19, 1402, Pages 336-357 PDF (904.07 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Author | ||
| سهراب عسگری* | ||
| گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، | ||
| Abstract | ||
| چکیده افغانستان تا اسفند ماه 1236 خورشیدی جزوئی از ایران بود و در آن زمان براساس معاهده پاریس از ایران جدا و تحت قیمومیت بریتانیا قرار گرفت؛ این وضعیت تا سال 1298 ادامه یافت و در آن سال افغانستان اعلام استقلال کرد. پیش از جدائی افغانستان از ایران، رود هیرمند یک رود داخلی محسوب میشد و حساسیتی در خصوص بهرهبرداری از آب آن وجود نداشت. مشکل بهرهبرداری و حقابه از زمان استقلال افغانستان پدیدار شد. چگونگی پیدایش مشکل و روندهای گوناگون آن و نقش افغانستان در آن موضوع اصلی پژوهش حاضر است. این مقاله که با رویکردی استقرائی و با راهبرد مطالعات تاریخی- جغرافیایی انجام شده، از نوع تحلیلی است و به شیوه کتابخانهای انجام شده و در نگارش آن منابع داخلی و خارجی مرتبط با موضوع پژوهش مورد توجه بودهاند. یافتههای پژوهش تاکید دارند سهم ایران از آب هیرمند یک حق تاریخی است که پس از جدائی و استقلال افغانستان و با وجود معاهده در سال 1351 همواره رو به کاهش بوده و در مواردی بهطور کامل قطع شده و منطقه سیستان را گرفتار زیان محیط زیستی و اقتصادی قابل توجهی کرده است. ساخت سدهای بزرگ و ایجاد کانالهای انحراف آب از جمله اقدامات افغانستان بوده که به حقابه ایران از هیرمند و دوام جریان آن لطمه وارد کرده است. کارشکنیهای افغانستان، آب هیرمند را از وضعیت هیدروپلیتیک به سطح ژئوپلیتیکی تغییر داده است. ضمن اینکه آن اقدامات مخالف اصل رفتار بر مبنای حسن همجواری و همچنین مغایر با کنوانسیونها و اسناد بینالمللی در خصوص آبهای مشترک است. | ||
| Keywords | ||
| افغانستان; هیرمند; حقابه; هیدروپلیتیک; ژئوپلیتیک آب | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 503 PDF Download: 188 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,444,833 |
| PDF Download | 17,554,033 |