تاثیر بحران آب بر تخریب بنیادهای زیستی؛ مورد مطالعه: فرونشست زمین در استان اصفهان | ||
| آمایش سیاسی فضا | ||
| Article 7, Volume 4, Issue 4 - Serial Number 16, 1401, Pages 363-386 PDF (3.98 M) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Authors | ||
| مهرداد باقری1; حسین مختاری هشی* 2; امیر گندمکار3; احمد خادم الحسینی4 | ||
| 1دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، گروه جغرافیا، واحد نجفآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجفآباد، ایران. | ||
| 2استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| 3دانشیار اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، واحد نجفآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجفآباد، ایران. | ||
| 4دانشیار جغرفیا و برنامهریزی شهری، گروه جغرافیا، واحد نجفآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجفآباد، ایران. | ||
| Abstract | ||
| ایران از نظر موقعیت جغرافیایی در کمربند خشک کره زمین قرار گرفته است و این امر کمبود طبیعی آب را در پی داشته است. استان اصفهان در مرکز کشور با میانگین بلند مدت بارش سالانه حدود 150 میلیمتر دچار محدودیت شدید منابعی آب است ولی بدون توجه به این امر از حدود نیم قرن گذشته مصرف آب در استان افزایش بسیار زیادی داشته است که به مرور زمان موجب تشدید عدم تناسب منابع و مصارف آب شده است. این امر باعث شده است تا مصرفکنندگان مختلف با حفر چاههای عمیق و نیمه عمیق چه به صورت مجاز و چه غیر مجاز سعی در جبران بخشی از این عدم تناسب با استفاده از منابع آب زیرزمینی نمایند. این رویه باعث شده است تا از مجموع 35 دشت استان، 27 دشت در وضعیت ممنوعه و یا ممنوعه بحرانی قرار گیرند. تخلیه مداوم منابع آبهای زیرزمینی و عدم تجدید آنها باعث افت سطح آنها و سپس بروز پدیده فرونشت شده که به معنی تخریب دائمی سفرههای آب زیرزمینی میباشد. بهطوری که حتی در صورت وجود منابع آب کافی، این سفرهها دیگر قادر به نگهداری آب نمیباشند. این مسئله موجب میشود تا برای همیشه مهمترین بنیاد زیستی محل وقوع فرونشتها که همان منابع آب است، از بین برود که به دنبال آن تبعات زیست محیطی، انسانی و سیاسی فراوانی بروز پیدا میکند. علاوه بر آن، در حال حاضر پدیده فرونشست بخشهای زیادی از زیرساختهای استان را تهدید میکند که بهعنوان مثال میتوان به زیرساختهای ارتباطی ملی نظیر جاده شهرضا در نزدیکی مهیار، جاده مشکات در نزدیکی کاشان، راهآهن بندرعباس- تهران در نزدیکی زواره، راهآهن اصفهان- شیراز در نزدیکی مهیار و مرودشت، فرودگاه اصفهان و همچنین سایر زیرساختهای صنعتی و مذهبی و تاریخی نظیر شهرکهای صنعتی استان (شهرک صنعتی جعفرآباد کاشان، آران و بیدگل)؛ اماکن مذهبی و گردشگری (امامزاده آقا علی عباس، مجموعه نقشجهان، پلهای تاریخی استان)؛ اماکن عمومی (ورزشگاه نقشجهان، مسکن مهر حبیبآباد) اشاره کرد. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی پدیده فرونشست زمین را با توجه به گستردگی، اهمیت و کشیده شدن دامنه آن به بافت مناطق مسکونی در استان اصفهان را بهعنوان یکی از پیامدهای بحران آب، مورد بررسی قرار داده است و به دنبال نشان دادن ابعاد و تبعات گسترده این پدیده میباشد. یافتههای تحقیق نشان میدهد این پدیده تقریبا در تمام مناطق استان اصفهان در حال گسترش میباشد و نه تنها زیرساختهای ملی و استانی را تهدید میکند بلکه با از بین رفتن یکی از مهمترین بنیادهای زیستی یعنی سفرههای زیرزمینی آب، و ادامه حیات در استان را در ابعاد گوناگون تهدید مینماید و لازم است تدابیر عملی جدی در این حوزه اندیشیده شود. | ||
| Keywords | ||
| بحران آب; بنیادهای زیستی; سفرههای آب زیرزمینی; فرونشست; استان اصفهان | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 512 PDF Download: 202 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,436,265 |
| PDF Download | 17,551,355 |