خاستگاه روایی قصههای پریان و مبانی سیاسی ـ ایدئولوژیک فرهنگهای هندواروپایی | ||
| نقد ادبی | ||
| Article 6, Volume 16, Issue 62, 1402, Pages 163-207 PDF (985.72 K) | ||
| Document Type: پژوهشی -نظری اصیل | ||
| Author | ||
| فردین حسین پناهی* | ||
| عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان | ||
| Abstract | ||
| «قصههای پریان» از گونههای معروف روایی و ادبی جهان محسوب میشوند. گستردگی جهانیِ این قصهها چنان است که رسیدن به قطعیتی متقن و جامع درباره خاستگاه قصههای پریان را با چالشها و دشواریهای بسیاری همراه کردهاست، چنانکه دیدگاههای مطرح در این زمینه نیز با چالشها و خللهای متعددی روبهرو هستند. رواج گسترده این قصهها در فرهنگهای هندواروپایی، و وجود الگوها، عناصر و کارکردهای روایی مشابه در این قصهها نیز مسائل دیگری است که ضرورت پژوهش برای تبیین خاستگاههای تاریخی و رواییِ قصههای پریان را نشان میدهد. در این مقاله به منظور واکاوی خاستگاههای روایی و تاریخی شکلگیری قصههای پریان؛ مسئله رواج و انتشار باستانیِ این قصهها در فرهنگهای هندواروپایی؛ کارکردهای آیینی و معرفتی این قصهها در این فرهنگها، و ارتباط آن با بنیانهای فرهنگی و آیینیِ اقوام هندواروپایی، با تکیه بر شواهد روایی، آیینی و اسطورهشناختی، به بررسی و تحلیل خاستگاههای شکلگیری قصههای پریان میپردازیم. نتایج پژوهش نشان میدهد که خاستگاه اولیه شکلگیری قصههای پریان به «هزاره دوم پیش از میلاد»؛ یعنی به دوره مواجهه اقوام هندواروپایی در ایران، آسیای صغیر و اروپا با فرهنگها و آیینهای بومیِ سرزمینهای مقصدِ مهاجرتشان بازمیگردد، چنانکه نظام روایی و معرفتشناختی مشترکی در این قصهها دیده میشود که کارکردی آموزشی ـ تربیتی با رویکرد سیاسی ـ ایدئولوژیک برای مخاطبانشان داشتهاند و در ارتباط با نوع مخاطب خردسال یا بزرگسال نیز شکل و کارکرد روایی و فرهنگیِ خاصّ خود را داشتهاند و استمرار بلندمدت و باستانی این قصهها نیز منشأ شکلگیری روایتهایی چون برونهمسری بوده است. | ||
| Keywords | ||
| قصههای پریان; خاستگاه روایی; فرهنگهای هندواروپایی; ایدئولوژی; کارکرد آموزشی ـ تربیتی | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 259 PDF Download: 159 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,444,854 |
| PDF Download | 17,554,037 |