جدل ژنریک شعر و تاریخ در رساله ایراد از میرزا فتحعلی آخوندزاده (نظرات آخوندزاده در نقد پوئزی و تاریخ) | ||
| نقد ادبی | ||
| Article 4, Volume 15, Issue 57, 1401, Pages 73-110 PDF (976.37 K) | ||
| Document Type: پژوهشی -نظری اصیل | ||
| Author | ||
| مهدی دادخواه تهرانی* | ||
| دانشگاه علامه طباطبایی | ||
| Abstract | ||
| رضا قلیخان هدایت، ملقب به للهباشی، ادیب، شاعر و تذکرهنویس سده سیزدهم در دوران حکومت محمدشاه و ناصرالدینشاه قاجار بود. گذشته از کتابهای ریاضالعارفین، مجمعالفصحا و اصولالفصول، سه مجلد کتاب روضهالصفای ناصری او در تاریخ قاجار مشهور است. این کتاب درواقع ملحقات روضهالصفا خوانده میشود که بهدنبال کتاب روضهالصفای خواندمیر نگاشته شد. رساله ایراد، نوشته میرزا فتحعلی آخوندزاده، گفتوگویی انتقادی است میان رضاقلیخان هدایت و آخوندزاده درباره متن تاریخی روضهالصفای ناصری و بعضی مسائل تاریخنگارانه آن. عمده انتقادهای آخوندزاده به هدایت متوجه رویکرد و روشِ تاریخنگاری اوست. در این گفتوگوی جدلی، بهسبب شاعر بودن رضاقلیخان هدایت و استفاده از شعرهای خود در روضهالصفای ناصری، از نوع ادبی پوئزی (شعر) سخن بهمیان میآید. تنش جدلی شکلگرفته میان آخوندزاده و هدایت در رساله ایراد، از حیث در بر گرفتن بعضی گزارههای بنیادین، از مهمترین تنشهای جدلی در تاریخ نقد ادبی و نقد تاریخنگاری در ایران است. از طرف دیگر رساله ایراد ارتباط شگفتانگیزی با دیگر آثار آخوندزاده دارد که بنا به ضرورت به آنها پرداختهایم. مقاله حاضر ضمن تحلیل چگونگی رویارویی ژنریک شعر و تاریخ در ساحتی نظری و عملیِ، نشان داده امکانات درونی این جدل ژنریک تا چه اندازه در شناخت بنیادهای نقد ادبی و نقد تاریخنگاری فارسی راهگشا و سودمند است. | ||
| Keywords | ||
| رساله ایراد; جدل ژنریک; تاریخ; پوئزی (شعر); نقد ادبی | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 301 PDF Download: 125 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,479,462 |
| PDF Download | 17,565,698 |