تحلیل انتقادی بر دو رویکرد متناقض در شکلگیری آثار عرفانی (مطالعۀ موردی ده اثر شاخص قرن بیستم) | ||
| نقد ادبی | ||
| Article 2, Volume 14, Issue 55, 1400, Pages 31-68 PDF (596.62 K) | ||
| Document Type: پژوهشی -نظری اصیل | ||
| Author | ||
| سیدعلی سراج | ||
| دانشگاه نیشابور | ||
| Abstract | ||
| ادبیات و بهطور اخص رمان آینۀ تمامنمای تحولات فکری، فرهنگی و سیاسی جوامع مختلف ازجمله دنیای غرب بوده است. مسئلۀ پیچیده و غامض دنیای غرب موسوم به مدرنیته و عصر روشنگری و پیامدها و دستاوردهای آن طی چند سدۀ اخیر، محور ادبیات، داستانها، رمانها و صنعت فرهنگ بوده است. جریان مدرنیته و حاکمیت پارادایم پوزیتویسم، بازخوردهای فکری، فلسفی و معرفتی مثبت و منفی در ساحات زندگی بشری ایجاد کرد. در پاسخ به مهمترین پیامد تحولات فکری ـ معرفتی مذکور، یعنی نسبیتانگاری معرفتی و کمرنگ شدن امور قدسی و فرابشری در زندگی انسان مدرن، راهبردهای مختلفی در دنیای غرب بهکار گرفته شد. الگوهای عرفانی ـ تعلیمی ازجمله رویکردهایی است که در جهت آسیبشناسی و ارائۀ راهکار برای وضعیت بحرانزدۀ بشر در حوزههای فرهنگی، فکری و اجتماعی، بازتولید آرامش روحی ـ روانی، تحکیم پایههای معرفتی و رفع عطش معنوی انسانها، از سوی برخی نویسندگان بهکار گرفته شد. در پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی، ده اثر عرفانی ـ تعلیمی جهان شامل لبۀ تیغ، سیذارتا، جاناتان پرندۀ دریایی، کوه جادو، جهان سوفی، سلحشور نور، شازده کوچولو، سهشنبهها با موری، راز و پیشگویی آسمانی بررسی شد. یافتههای پژوهش با رویکرد تفسیری حاکی از آن بود که درونمایهها و محتوای آثار منتخب در دو سطح مقابله و منتقد نظام سرمایهداری و ارائۀ راهکار جهت برونرفت از وضعیت بحرانگونۀ انسان مدرن و دیگری دفاع از نظام سرمایهداری و ارزشهای فرهنگی و اجتماعی آن بود که به نگارش آثار عرفانی و شبهعرفانی منتهی و منجر شد. | ||
| Keywords | ||
| مدرنیته; انسانگرایی; بحرانهای معرفتی; آثار عرفانی | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 227 PDF Download: 135 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,443,854 |
| PDF Download | 17,553,727 |