بررسی الگوی عملگرهای روایتشناختی پسامدرن آثار پوچنما در مقایسه با الگوی عملگرهای گِرِمس | ||
| نقد ادبی | ||
| Article 5, Volume 13, Issue 50, 1399, Pages 135-167 PDF (740.84 K) | ||
| Document Type: پژوهشی -نظری اصیل | ||
| Authors | ||
| مرضیه لطفی1; فردوس آقا گل زاده* 2; بهرام مدرسی3; حیات عامری4 | ||
| 1دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران | ||
| 2استاد دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 3استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی | ||
| 4استادیار دانشگاه تربیت مدرس | ||
| Abstract | ||
| عنوان آثار پوچنما عناصری ازقبیل بازیهای زبانی، کلیشههای اغراقآمیز، تکرار، ترکیبات بیربط و حتی عبارات ابتکاری را بهدنبال دارد که از زبان شخصیتهایی بیان میشود که معمولاً در تراژدیکمدی اسیر شرایط جبری و فشارهای ناخوشایند ناخودآگاهاند. آخر بازی و در انتظار گودو دو نمایشنامه پوچنمای ساموئل بکت است که مسئله محوری آنها، تواناییها و ناتوانیهای زبانی است. در این دو اثر، زبان هرگز بهعنوان ابزاری برای ارتباط مستقیم بهکار نمیرود یا همچون پردهای درنظر گرفته نمیشود که فرد بتواند حرکات تاریک ذهنی شخص را بر آن مشاهده کند؛ بلکه تمامی قابلیتهای نحوی، دستوری، و بهویژه قابلیتهای بینامتنیِ زبان بهکار گرفته میشود تا خواننده بداند که وابستگی ما به زبان تا چه حد است و به چه میزان به مراقبت دربرابر قواعد تحمیلی زبان نیازمندیم. در نمایشنامه اتاق، هارولد پینتر با بهکارگیری اغراق، کلیشه، تکرار، مکث و سکوت در کنار دیالوگهای معمولی، مکتب فکری پوچنمایی را به خواننده منتقل میکند. ویرخیلیو پینیرا نیز در نمایشنامه هوای سرد با استفاده از المانهای پوچنمایی،درماندگی، افسردگی و سرگشتگی را درنهایت به پوچی ختم میشود، بهتصویر درآورده است. درنهایت صادق هدایت در رمان بوف کور، مانند دیگر نویسندگان نامبرده، پوچنمایی را ارائه کرده است. تحقیق حاضر از آن جهت که به تحلیل آثار پوچنما از نگاه روایتشناختی میپردازد، حائز اهمیت است. بسیاری از پژوهشهای انجامشده در این زمینه بُعد روایتشناختی و زبانشناختی را در تحلیل اینگونه آثار لحاظ نکرده و بیشتر به جنبههای دیگر ازجمله فلسفی پرداختهاند. نگارندگان در این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی، ساختار روایتشناختی این پنج اثر پوچنما را بررسی و تحلیل کردهاند تا عملگرهای روایتشناختی را در این آثار شناسایی کنند. ضرورت تحقیق نیز ارائه عملگرهای روایی برای شناسایی آثار پوچنماست. نویسندگان با مقایسه و بررسی عملگرهای گِرِمس (1966)، کنشگرهای روایتشناختی را برای شناخت آثار پوچنما ارائه دادهاند. گِرِمس شش عملگر در روایتشناسی آثار ساختگرا پیشنهاد داده و نگارندگان با تحلیل مقایسهای عملگرهای وی در الگوی پیشنهادیاش، الگویی درباره شناختن عملگرهای پوچنمایی ارائه کرده و به این نتیجه رسیدهاند که فاعل که یکی از عملگرهای پیشنهادی گِرِمس است، همواره دارد رنج میکشد؛ از این رو مفهوم فاعل گِرِمس با مفهوم فاعل اثر پوچنما منطبق نیست. هدف در آثار پوچنما محقق نمیشود و شخصیتها با ناکامی مواجهاند. از یاریگر به مفهومی که گِرِمس بیان کرده، اثری نیست و شخصیتها بهناچار از تکرار جهت گذران وقت کمک میگیرند و اَبَریاریگری که با قدرت مافوق طبیعی به یاری شخصیتها بشتابد، هرگز در آثار پوچنما ظاهر نمیشود. در این آثار، شخصیتها از هیچ چیزی نفع نمیبرند؛ بلکه همواره درد مشترک دارند و آن، تنهایی و انزواست. المانهای تکرار، قدرت، درد مشترک و ناکامی، مکمل دیگر عملگرهای پیشنهادی در آثار پوچنماست. | ||
| Keywords | ||
| روایتشناسی; زبانشناسی و ادبیات; ساموئل بکت; عملگرهای گِرِمس; گفتمان ادبی; مؤلفه-های پوچنمایی; هارولد پینتر | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 320 PDF Download: 137 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,447,981 |
| PDF Download | 17,555,117 |