مفهوم «اراده»: جایگاه و کارکرد آن در فرایندهای بدیعی با تکیه بر مفهوم قصدگرایی در کاربردشناسی زبان | ||
| نقد ادبی | ||
| Article 2, Volume 13, Issue 50, 1399, Pages 43-78 PDF (783.09 K) | ||
| Document Type: پژوهشی -نظری اصیل | ||
| Authors | ||
| حسن رحمانی1; قاسم مختاری* 2; محمد جرفی3; ابراهیم اناری بزچلویی4; محمود شهبازی4 | ||
| 1دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عربی دانشگاه اراک | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه اراک | ||
| 3استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه اراک | ||
| 4دانشیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه اراک | ||
| Abstract | ||
| اراده گرایشی درونی است که آدمی را به انجام کاری برمیانگیزد. مراد از این مفهوم در دانشهای زبانی، تحقق اراده متکلم هنگام ایراد کلام است؛ بدین معنا که متکلم کلام خود را آگاهانه ایراد کند و در حالتهایی همچون خواب، مستی و جنون نباشد. ظاهر برخی سخنان بلاغیون محتمل معنای غیرارادی بودن فنون بدیعی است. پژوهش حاضر برآن است تا با رویکردی کاربردشناختی و تکیه بر روشی توصیفی ـ تحلیلی، به تبیین جایگاه و کارکرد مفهوم اراده در برخی فنون بدیعی بپردازد و اهمیت آن را در فرایند پیدایش این فنون روشن کند. از این رهگذر، سعی شده هم سخنان بزرگان بلاغت بهطور صحیح تبیین شود و هم با تفکیک و تجزیه فنون بدیعی برمبنای مفهوم اراده، تصویر کاملتر و روشنتری از روند آفرینش این فنون، از مرحله پیدایش در نزد متکلم تا مرحله دریافت و خوانش توسط مخاطب، فراهم آید. نتایج بررسی نمونهای شش فن بدیعی مشاکله، مدح شبیه به ذم و ذم شبیه به مدح، اسلوب حکیم، توجیه، مذهب کلامی و مبالغه حاکی از آن است که مفهوم اراده در آفرینش فنون مذکور نقشی اساسی داشته؛ چنانکه عدم نظرداشت این مفهوم در فنون مذکور، ارزش و ماهیتشان را ازاساس مخدوش میکند. همچنین حمل سخنان بلاغیون بر غیرارادی بودن فنون بدیعی امری غیرموجه بوده و «قصد» در اینگونه سخنان نه همسنگ با مفهوم «اراده»، بلکه ذیل مفهوم «تصنع و تکلف» و دربرابر «طبع» بهکار رفته است. | ||
| Keywords | ||
| کاربردشناسی زبان; قصدگرایی; مفهوم اراده; فنون بدیعی | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 284 PDF Download: 106 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,460,688 |
| PDF Download | 17,559,822 |