کهنالگوی وصلت مینوی در قرآن کریم | ||
| نقد ادبی | ||
| Article 4, Volume 12, Issue 45, 1398, Pages 111-151 PDF (661.2 K) | ||
| Document Type: پژوهشی -نظری اصیل | ||
| Author | ||
| زهرا محققیان* | ||
| Abstract | ||
| نقد کهنالگویی یکی از رویکردهای مهم در بررسی آثار ادبی مختلف، ازجمله متن ادبی قرآن کریم، است که بر شالوده یافتههای تاریخی، مطالعات تطبیقی ادیان، انسانشناسی فرهنگی و روانشناسی بهوجود آمده و بیشترین تأثیرات را از نظریات یونگ درباره ناخودآگاه جمعی و کهنالگوها پذیرفته است. در این پژوهش، با این رویکرد انگاره ازدواج مقدس ـ که حاصل پیوند کهنالگوی مامِ زمین و پدرِ آسمان است ـ در متن قرآن کریم بررسی شده است. فرضیه این انگاره نتیجه فرافکنی محتویات ناخودآگاه جمعی آدمیان در اجرام طبیعی همانند آسمان و زمین است که جفت یکدیگر تلقی شده و صاحب نقشهایی شدهاند که در فرهنگ و ادب جهان، ازجمله باورهای فرهنگی مردمان عصر نزول قرآن کریم، نمود دارند. قرآن کریم با توجه به لسان قوم معرفی کردن خویش (ابراهیم/ 4)، به بازتاب این انگاره پرداخته و از آن برای القای پیام هدایت خویش بهره برده است. بر همین اساس، پرسشهای این پژوهش عبارتاند از: دیرینه انگاره ازدواج مقدس در میان مردمان بینالنهرین و اقوام سامی چیست؟ نحوه بازنمایی و تجلی این انگاره در آیات الهی چگونه است؟ این بنمایه در القای پیام هدایت الهی چه کارکردهایی را ایفا میکند؟ مطابق یافتههای این پژوهش، بهنظر میرسد قرآن کریم با رویکردی ایجابی به این انگاره، از مزایای کهنالگویی آن بهره برده و با کارکردی تعلیمی از آن، اولاً به اصلاح خودآگاه مخاطبان درباره معرفی هویت الله و تثبیت جایگاه او در هستی پرداخته؛ ثانیاً، با نفوذ در ناخودآگاه آدمیان پیدایش هستی را حاصل وحدت نمادین این اضداد، یعنی کهنالگوی مام زمین و پدر آسمان، معرفی کرده است. بر همین اساس از منظر قرآن کریم، درک این وحدت نمادینِ اضداد پلی است برای تعالی بهسمت الله و آغاز زایش و شکوفایی. | ||
| Keywords | ||
| وصلت مینوی; کهنالگو; مام زمین; آسمان پدر; ازدواج مقدس | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 205 PDF Download: 100 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,548,483 |
| PDF Download | 17,592,424 |