سوژۀ غرب و غرب بهمثابۀ سوژه در ادبیات داستانی جنوب ایران | ||
| نقد ادبی | ||
| Article 6, Volume 11, Issue 41, 1397, Pages 143-170 PDF (403.25 K) | ||
| Document Type: پژوهشی -نظری اصیل | ||
| Author | ||
| نفیسه مرادی* | ||
| دانشگاه الزهرا | ||
| Abstract | ||
| یکی از درونمایههای اصلی ادبیات داستانی جنوب ایران، پرداختن به مسئلۀ غرب است. نخستین حضور غربیها در ایران به قرن شانزدهم میلادی و فعالیتهای بازرگانی پرتغالیها در هرمز برمیگردد؛ اما مسئلۀ حضور غربیها در ایران همزمان با برجسته شدن مفهوم وطن در دوران مشروطه مورد توجه قرار گرفت. مواجهههای گوناگون تودۀ مردم و روشنفکران با این مسئله در ادوار مختلف تاریخی ـ اعم از شیفتگی به غرب بهعنوان نماد پیشرفت و تمدن، ستیز با غرب بهمثابه منشأ فساد و انحطاط اخلاقی، و نقد و تحلیل آن بهعنوان هویتی مستقل و برساخته در دوران مدرن ـ به دو دستۀ کلی تقسیم میشود: 1. مواجهه با سوژۀ غرب و شناخت و بررسی پدیدهای ناشناخته که برای بازاندیشی دربارۀ ارتباط با آن و بازتعریفِ هویت ایرانی نیازمند شناخت آن هستیم. 2. مواجهه با غرب بهعنوان سوژه که جایگاه غرب را در مقام کنشگری و سوژۀ قدرت تبیین میکند و وضعیت ابژۀ قدرت (شرق که اینجا مقصود از آن ایران است) را بهعنوان سوی دیگر دوتاییِ غالب ـ مغلوب مورد بررسی قرار میدهد. این پژوهش با بررسی این دو نوع مواجهه در سه اثر داستانیِ مکتب جنوب: داستان کوتاه «آقاجولو» (ناصر تقوایی، 1344)، داستان بلند جزیره (پرویز مسجدی، 1358) و داستان کوتاه «سیاسنبو» (محمدرضا صفدری، 1368) نشان میدهد که آنجا که غرب بهمثابه سوژۀ قدرت مطرح شده است، تنها پیامد آن تشدید و تثبیت گفتمان غربستیز و تأکید بر ذاتی بودنِ دوتاییِ غرب ـ شرق بوده؛ در حالی که مواجهه با سوژۀ غرب و بررسی و تحلیل آن میتواند مسیری را بهسوی گفتمان پسااستعماری باز کند و گفتوگو میان شرق و غرب و درنهایت شکستنِ دوتاییِ تقابلیِ غرب ـ شرق را در پی داشته باشد. | ||
| Keywords | ||
| غرب; سوژه; «سیاسنبو»; جزیره; «آقاجولو»; جنوب | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 215 PDF Download: 142 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,160 |
| Number of Articles | 24,577 |
| Article View | 19,927,328 |
| PDF Download | 16,078,344 |