بازنمایی اسطورۀ حیوان- داماد در حکایتی صوفیانه | ||
| نقد ادبی | ||
| Article 6, Volume 9, Issue 35, 1395, Pages 165-183 PDF (536.41 K) | ||
| Author | ||
| محسن صادقی* | ||
| استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور | ||
| Abstract | ||
| در برخی حکایات و افسانههای عاشقانه، جُفتجو در ابتدا به شکل جانور ظاهر میشود و پس از ازدواج، سیمای انسانی خود را باز مییابد. روایتهای موسوم به حیوان – داماد در غرب از کیوید و پسیکه اثر آپولیس و در ایران از ازدواج ضحاک با خواهران جمشید تأثیر پذیرفته است. مطابق با اصلِ جابجایی اسطوره، بنمایۀ حیوان - داماد در دورۀ اسلامی با شرایط و خصوصیاتِ مذهبی روزگار انطباق یافته و با تجلّی در یکی از حکایتهای صوفیانه، جایی برای یادآوری در ذهن آیندگان پیدا کرده است. این حکایت، در هزار حکایت صوفیانهآمده و موضوع محوری آن، ازدواج گرگ با دختر انسان است. در این مقاله، نخست سازههای این حکایت، با ماجرایِ ازدواج ضحّاک با خواهران جمشید در شاهنامۀ فردوسی و برخی افسانههای ایرانیِ حیوان- داماد مورد سنجش و تطبیق قرار میگیرد. آنگاه، جنبۀ نمادین گرگ بررسی میشود. این حیوان، در اساطیر ایرانی، موجودی پرگزند و یکی از مظاهر شرّ و پلیدی است؛ ولی برعکس، نیای توتمی برخی همسایگان و دشمنان ایران قدیم به شمار میرود. بر پایۀ یافتههای این پژوهش، ازدواج دختر انسان با گرگنما در حکایتِ صوفیانه، با سنّت برونهمسری پیوند دارد. | ||
| Keywords | ||
| اسطوره; پیکرگردانی; حیوان-داماد; شاهنامۀ فردوسی; گرگ. | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 234 PDF Download: 108 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,672 |
| Article View | 24,384,214 |
| PDF Download | 17,531,390 |