بازتاب اندیشه سیاسی رشیدالدین فضلالله همدانی در ساختار زبانی مکاتبات وی | ||
| نقد ادبی | ||
| Article 8, Volume 7, Issue 27, 1393, Pages 183-199 PDF (230.31 K) | ||
| Authors | ||
| محسن رودمعجنی1; عبدالله رادمرد* 2; مهناز محمدزاده3 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 3دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| Abstract | ||
| رشیدالدین فضلالله همدانی هنگامی از سوی غازانخان به مقام وزارت رسید که ایران در اوضاع نابسامان سیاسی و اقتصادی بهسر میبرد. او دلیل این نابسامانی را شیوه غلط کشورداری مغولان میدانست و کوشید تا با بهرهگیری از نظام اندیشگانی ایرانشهری، حکومت ایلخانی را به قدرتی مرکزی بدل کند. بخشی از کوشش رشیدالدین برای ایجاد تغییرات سیاسی در زبان نوشتههای او نمایان است. رشیدالدین با بهکارگیری ساختارهای خاص زبانی، مفاهیم سیاسی را در چارچوب نظام اندیشگانی ایرانشهری برساخت. نگارندگان در این مقاله با بهرهگیری از ابزارهای زبانیای مانند نامیدن، برگزیدن واژه، انتخاب فعل و استعارههای مفهومی، به نحوه شکلگیری سه مفهوم سیاسیِ پادشاه، رعیت و دین در مکاتبات رشیدالدین پرداختهاند. رشیدالدین در انتخاب نوع القاب، اصطلاحات و واژگان برای حاکمان مغول به پادشاهان پیشین ایرانی چشم داشته است. او با این شیوه بیان، حکومت ایلخانی را حکومتی ایرانی جلوه داده و چیرگی صحرانشینان مغول بر سرزمین ایران را توجیه کرده است. بررسی نوع افعال موجود در نامهها نیز نشان میدهد رشیدالدین در تحولات اجتماعی، نقش فاعلی برجستهای برای رعیت قائل نیست. افعالی که او برای رعیت بهکار میبرد، بیشتر شامل افعال اسنادی، تصریفهای فعل «داشتن» و جملههای شبهمجهول است که نقش فاعلی بسیار کمرنگی دارند. رشیدالدین فضلالله، دین را بهعنوان ابزاری برای بخشیدن اقتدار بیشتر به حکومت ایلخانی بهکار میبرد؛ به همین دلیل حاکم نومسلمان ایلخانی را «پادشاه اسلام»، «حامی بلادالله» و «حارس عبادالله» مینامد. | ||
| Keywords | ||
| رشیدالدین فضلالله همدانی; سوانح الافکار رشیدی; پادشاه; رعیت; دین; اندیشه ایرانشهری | ||
|
Statistics Article View: 303 PDF Download: 162 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,444,819 |
| PDF Download | 17,554,028 |