تاریخباوری و اسطورۀ رهایی در رمانهای رئالیسم سوسیالیستی ادبیات فارسی | ||
| نقد ادبی | ||
| Article 4, Volume 7, Issue 27, 1393, Pages 29-67 PDF (223.31 K) | ||
| Authors | ||
| محرم رضایتی کیشه خاله* 1; مجید جلاله وند2 | ||
| 1دانشیار زبان وادبیات فارسی دانشگاه گیلان | ||
| 2دانشجوی دوره دکتری | ||
| Abstract | ||
| مارکسیسم از جنبشهای اثرگذار و در عین حال مناقشهآمیز فکری و فلسفی در جهان معاصر است. بعضی منتقدان مارکسیسم نظریۀ تاریخ مارکس را فاقد خصلت علمی، بلکه رهیافتی دینی، تاریخباورانه، اسطورهای و حتی ادبی دیدهاند. ازاینرو، فلسفۀ تاریخ مارکس را میتوان بهمثابه متن روایی نگریست و با ابزارهای نقد ادبی تحلیل کرد. شیوۀ رئالیسم سوسیالیستی برای بسط آرمانهای مارکسیستی در روسیه تدوین شد و در ایران نیز در میانههای دهۀ بیست شمسی در اوج اقتدار حزب توده رواج یافت. نگارندگان در این مقاله میکوشند با استفاده از رهیافت ساختگرایانۀ تزوتان تودروف در تحلیل حکایتهای دکامرون، شباهتهای ساختاری معروفترین رمانهای رئالیسم سوسیالیستی ایران، یعنی دختر رعیت، چشمهایش و همسایههارابا رویکرد تاریخباورانۀ مارکس بررسی کنند. همۀ کنشهای رمانهای رئالیسم سوسیالیستی فارسی و فلسفۀ تاریخ مارکس را میتوان براساس دستور زبان داستان تودروف در سه گزارۀ بنیادین و تکرارشونده که گذار از یک تعادل به تعادل پایدار دیگری است، تبیین کرد: 1. استقرار نظم نوین استبدادی یا سرمایهداری (تعادل)؛ 2. ظهور آگاهی و کنش انقلابی مبارزان و تودهها (عدم تعادل)؛ 3. وعده به تحقق قطعی و گریزناپذیر جامعۀ بیطبقه (تعادل). | ||
| Keywords | ||
| مارکسیسم; اسطورۀ رهایی; تاریخباوری; رئالیسم سوسیالیستی; تودروف | ||
|
Statistics Article View: 280 PDF Download: 125 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,443,779 |
| PDF Download | 17,553,712 |