حافظ و سایه: مکالمه گرایی از ساخت متن تا ساخت اجتماع | ||
| نقد ادبی | ||
| Article 3, Volume 6, Issue 21, 1392, Pages 37-62 PDF (284.46 K) | ||
| Author | ||
| مجید بهره ور* | ||
| هیئت علمی/ دانشگاه | ||
| Abstract | ||
| ماجرای پایانناپذیرِ سخنِ حافظ به معمّایی هنری بدل شده است و از کندوکاوِ کلام او مضمون ها پرداخته اند و می پردازند؛ بهویژه غزلهای هوشنگ ابتهاج (ﻫ . ا. سایه) نظایرِ متنی و فرامتنیِ فراوانی از غزل حافظ در خود دارد که حاکی از گفتوگوی درونی و تاریخی با هنر و اندیشهی حافظ است. هدف از این نوشتار، طرحِ منطقِ گفتوگویی و کاربرد نظریهی ادبی-اجتماعیِ متن از میخائیل باختین در سنّتِ جوابگوییِ شعر فارسی با مطالعهی رویکرد ابتهاج به حافظ است که همچنین میتواند نقدی بر نظر برخی در بابِ سیرِ قهقرایی و سبکِ تقلیدی یا بازگشتیِ شعر ابتهاج باشد. در مجموع با بررسی سنّت فوق بر پایهی آرای ساختگرایانی چون رولان بارت و ژولیا کریستِوا، غزل های مکالمه بنیاد و نیز حافظانهی سایه، تحلیلِ بینامتنی و گفتمانی می شود. اجمالاً باید گفت که مکالمهگراییِ ابتهاج از نشانههای متنی تا سطحِ اجتماع در نوسان است. از سویی ارجاعهای بینامتنیِ او غالباً به محور همنشینیِ سخنش، از جمله بازتولیدِ رمزگانِ زبانی، شیوهی بیان و موسیقیِ شعرِ حافظ، محدود گشته است و از دیگر سو، گفتمان تاریخیِ او بهویژه در سه قطبِ جامعه، انسان و عشق، جدالی با سخن حافظ دارد. | ||
| Keywords | ||
| حافظ; ساختگرایی; سایه; منطق گفت وگویی; غزل | ||
|
Statistics Article View: 243 PDF Download: 119 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,160 |
| Number of Articles | 24,572 |
| Article View | 19,799,287 |
| PDF Download | 15,997,903 |