ارزیابی توسعه فیزیکی درونزا و برونزای شهر مراغه و ارائه الگوی بهینه | ||
| آمایش فضا و ژئوماتیک | ||
| Article 12, Volume 21, Issue 3, 1396, Pages 329-367 PDF (2.06 M) | ||
| Authors | ||
| هوشنگ سرور* 1; منصور خیری زاده2 | ||
| 1هیات علمی دانشگاه مراغه | ||
| 2همکار مقاله و دانشجوی دکتری جغرافیای طبیعی در دانشگاه تبریز | ||
| Abstract | ||
| امروزه توسعه فیزیکی شهرها و تعیین الگوی بهینه آن از مباحث جدی و مهم در میان جغرافیدانان و برنامه ریزان شهری میباشد. از آنجائی که نوع الگوی توسعه فیزیکی شهرها با ابعاد اقتصادی، کیفیت دسترسی به خدمات و نیز با محیطزیست شهری در ارتباط بوده، در حال حاضر تلاش برنامهریزان شهری ترویج و جایگزینی الگوهای مطلوب و بهینهای همچون رشد هوشمند و فشرده بهجای الگوی رشد پراکنده و افقی پرهزینه و ناپایدار بوده است. در سالهای اخیر، توسعه پراکنده و افقی بهعنوان الگوی رایج و غالب توسعه فیزیکی شهرهای ایران محسوب میشود. این امر ضمن تحمیل هزینههای فزاینده مالی بر مدیریت شهری، زمینه تخریب اراضی کشاورزی اطراف شهرها را فراهم کرده است. این در حالی است که بافت درونی شهرها شامل (بافت فرسوده، اراضی و ساختمانهای متروکه قدیمی) از ظرفیت مطلوبی برای پاسخگویی به نیازهای کالبدی شهرها برخوردار میباشند. از سویی توسعه ساختوسازها در اراضی پیرامونی شهر از قابلیت یکسان برخوردار نبوده و میبایست با بررسی و طبقهبندی اراضی، جهات و پهنههای مناسب برای توسعه شهر را مشخص نمود. این پژوهش با هدف تعیین الگوی بهینه توسعه فیزیکی آتی شهر مراغه، الگوی توسعه فضایی-کالبدی شهر را از دو جهت درونزا و برونزا موردبررسی قرار داده است. روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی و شیوه جمعآوری اطلاعات مبتنیبر مطالعات اسنادی و کتابخانهای میباشد. در این رابطه، فرم و الگوی توسعه کالبدی-فضایی شهر مراغه با استفاده از مدلهای آنتروپی شانون و هلدرن موردسنجش قرار گرفت؛ همچنین، بهمنظور امکانسنجی توسعه فضایی-کالبدی شهر (درونی و بیرونی) و تبیین تنگناها، موانع و فرصتهای توسعه، مجموعهای از متغیرهای طبیعی، کالبدی و انسانی مورداستفاده قرار گرفت. با توجه به محدودیتهای مدلهای باینری و همپوشانی شاخصها، از منطق فازی جهت ترکیب لایههای مؤثر در توسعه فیزیکی بهینه شهر استفاده گردید. نتایج پژوهش نشاندهنده الگوی توسعه افقی و پراکنده شهر مراغه در طی دهههای گذشته، مخصوصاً از دهه 1365 تا حال حاضر میباشد. بهطوریکه پایش تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهوارهای در طی یک دوره 13 ساله نشان میدهد که حدود 592 هکتار از مناطق پیرامون شهر به ساختوسازهای شهری تبدیلشده که حدود 320 هکتار از این اراضی کشاورزی و باغات و مابقی اراضی بایر بوده که در مناطق شرقی شهر قرار دارد. این در حالی است که با توجه به پراکندگی گسترده اراضی بایر در محدوده قانونی شهر و ظرفیت بالای تراکم ساختمانی و جمعیتی این محدوده، شهر مراغه از پتانسیل زیادی جهت توسعه درونی برخوردار میباشد. بهگونهای که محدوده داخلی شهر تا افق تقریبی 1415، تکاپوی توسعه فیزیکی را خواهد نمود. از طرف دیگر، اراضی پیرامونی در جنوب شرق شهر (بین شهرک ولیعصر و میکائیلآباد)، پهنههای مناسبی را جهت توسعه بهینه بیرونی در اختیار قرار میدهد که در صورت لزوم، شهر میتواند بهصورت پیوسته و متصل در این جهت توسعه یابد. | ||
| Keywords | ||
| توسعه فیزیکی; توسعه درونزا و برونزا; منطق فازی; شهر مراغه | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 195 PDF Download: 143 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,436,406 |
| PDF Download | 17,551,411 |