تحلیل تغییرات مورفولوژیکی رودخانه ناشی از احداث سد طالقان بر پایه تفاضلسنجی زمانی دادههای سنجشازدوری | ||
| آمایش فضا و ژئوماتیک | ||
| Article 10, Volume 21, Issue 2, 1396, Pages 243-263 PDF (1.55 M) | ||
| Authors | ||
| محمد شریفی کیا* 1; سیاوش شایان1; سید مروت افتخاری2; امیر کرم2 | ||
| 1عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 2عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی | ||
| Abstract | ||
| سدسازی فعالیت عمرانی نسبتاً فراگیر است که در برخی مقاطع زمانی در ایران بهعنوان یکی از زیرساختهای اصلی و محوری توسعه در نظر مدیران برنامهریزی کشور محسوب میشد. واقعیت آنکه حاکمیت رژیم خشک و نیمهخشک بر ایران و الزامات تأمین منابع آبی، احداث بسیاری از سدها در مناطق بعضاً نامناسب را توجیهپذیر ساخت. این نکته نیز پذیرفته است که سدسازی بهطور طبیعی و تا حدودی جبری تغییراتی در مورفولوژی ناحیه احداثی (سرآب و پایاب) ایجاد مینماید، لذا آگاهی از تغییرات مورفولوژیکی رودخانهای در دو حوضه بالادست (سرآب) و پاییندست (پایاب) سد در راستای مدیریت منطقهای و کاهش خسارت به سازهها، زیرساختها و مخزن سد دارای اهمیت فراوان است. بر مبنای این ضرورت، در تحقیق حاضر استخراج تغییرات مورفولوژیکی رودخانهای در حوضه بالادست سد طالقان، بر پایه تفاضلسنجی زمانی دادههای سنجشازدور، هدفگذاری شده است. بدین منظور از سه سری عکسهای هوایی در مقاطع 1334، 13350، 1380 (قبل از احداث سد) برای استخراج و بررسی ویژگیهای مورفولوژی بهره گرفتهشده و در مرحله بعد همین ویژگیها از تصاویر پانکروماتیک ماهواره Cartosat-1 مربوط به 1388 سالهای، 1390، 1394 مجدداً استخراج و علاوه بر آن تغییرات مورفولوژیکی سطح با روش تفاضلی از دو مدل رقومی تولیدی اخذ و تحلیل گردید. یافتههای تحقیق نشان میدهد قریب 58 درصد عرصه موردمطالعه واجد تغییر منفی ارتفاعی بوده که مقادیر حداکثری آن به رقم 31.2 سانتیمتر میرسد. درعینحال تغییرات ارتفاعی مثبت با نرخ 1 سانتیمتر تا حداکثر 12 متر عرصه محدودتری داشته (35 درصد محدوده) که بخش عمده آن در قسمت انتهای بستر رودخانه اصلی و نواحی پشت سد اتفاق افتاده که انباشت رسوب عامل ایجابی آن میباشد. همچنین نیمرخهای طولی تهیهشده از مدلهای رقومی قبل و بعد از احداث سد نشان میدهد بستر رود از مصب سد تا 14 کیلومتری علیای آن (روستای جوستان) قبل از احداث در حال عمیق شدن بوده و وضعیت مرفولوژیکی نسبتاً نامنظمی را معرفی مینموده، درحالیکه در بعد از احداث این وضعیت از نظم نسبتاً بهتری برخوردار شده است. همچنین تغییر در فرم نیمرخهای عرضی از حالت U بسته به حالت مشابه U باز محسوس میباشد. نکته دیگر اینکه فعالیت فرسایشی از حالت حفر بستر به فرسایش کناری تغییر کرده و پیچانرودهای اولیه در حال گسترش میباشد. درمجموع مستند به یافتههای تحقیق روشن گردید که در این بخش از رودخانه شاهرود، به دلیل تغییر مثبت سطح اساس، موجب بالا آمدن بستر شرایط برای ورود به مرحله تحولیافتگی شده است؛ نتیجه ضمن تخریب سازههای حاشیه رود، شرایط انتقال رسوبات بیشتر را از دامنههای سست مجاور به مخزن سد را فراهم نموده است. | ||
| Keywords | ||
| سدسازی; تغییرات مرفولوژیکی; سنجشازدور; تفاضلسنجی; طالقان | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 260 PDF Download: 150 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,447,983 |
| PDF Download | 17,555,117 |