کارکرد استعاره‌های شناختی مفهوم «دل» در دیدگاه سنایی | ||
| جستارهای زبانی | ||
| Article 5, Volume 12, Issue 4 - Serial Number 64, 1400, Pages 135-163 PDF (553.84 K) | ||
| Document Type: مقالات علمی پژوهشی | ||
| DOI: 10.29252/LRR.12.4.5 | ||
| Authors | ||
| مریم کریمی1; غلامرضا سالمیان* 2; فاطمه کلاهچیان2 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
| Abstract | ||
| زبان‌شناسان شناختی بر +این باورند که نظام اداراکی انسان ذاتاً استعاری است. آن‌ها استعاره را مربوط به قلمرو اندیشه و فراتر از حوزۀ زبان می‌دانند. استعاره در نظریۀ معاصر به معنای مفهوم‌سازی پدیده‌های پیچیده و نامحسوس ذهن از سوی تجارب ملموس و حسی انسان است. اهمیت بررسی مفهوم «دل» در ناشناختگی و ماورائی بودن آن در زبان و ادبیات، به‌ویژه عرفان است. واژۀ دل معانی گسترده و متنوّعی را القا می‌کند. از این رو، بررسی شگردهای پردازش استعاری دل در شناسایی عواطف و نظام اندیشگانی شاعر بسیار مهم است. بنا بر این اهمیت، پژوهش حاضر می‌کوشد با هدف شناسایی مکتب فکری سنایی در این راستا و برخی ظرایف ذهنی و بیانی حاکی از آن، به توصیف و تحلیل شگردها و ابزارهای محسوس کردن «دل» در اندیشۀ این شاعر در چارچوب نظریۀ شناختی و کارکردهای مفهوم‌سازی آن بپردازد. نتایج نشان می‌دهد که پربسامدترین نوع استعارۀ دل، هستی‌شناختی و چشمگیرترین آن از نوع شیء‌انگاری است که حاکی از تأثیر تجارب اولیۀ ذهنی و ناخودآگاه جمعی بر ذهن شاعر در فهم دل است. القای مفاهیم عاطفی (عشق‌ورزی، حزن و شادی)، تبیین مفاهیم اخلاقی (شکیبایی و نفس و دنیاگرایی)، جایگاه تجلی حق بودن، اندیشه‌ورزی و دانایی و نیز رازداری به ترتیب از مهم‌ترین کارکردهای معنایی دل است. | ||
| Keywords | ||
| زبان‌شناسی شناختی; استعارۀ مفهومی; دل; دیوان سنایی | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 208 PDF Download: 72 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,154 |
| Number of Articles | 24,478 |
| Article View | 10,445,972 |
| PDF Download | 5,928,321 |