نقش هویت‌گرایی ایرانیان در حفظ زبان فارسی و پیدایی شاهنامه در دوران غزنوی و سلجوقی | ||
| فرهنگ و ادبیات عامه | ||
| Article 1, Volume 13, Issue 61, 1404, Pages 1-36 PDF (469.6 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| DOI: 10.48311/cfl.2025.22239 | ||
| Authors | ||
| مصطفی آرزومند لیالکل* 1; سید علی قاسم زاده2 | ||
| 1مدرس دانشگاه فرهنگیان گیلان، پردیس امام علی(ع)، واحد رودسر | ||
| 2استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران. | ||
| Abstract | ||
Copyright: © 2025 by the authors. Submitted for possible open access publication under the terms and conditions of the Creative Commons Attribution (CC BY -NC) license https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/). با قدرت گرفتن عامل ترک و عرب و سیطرۀ سیاسی و دینی بر ایران، عامۀ ایرانی با درک خطر فروپاشی هویتی، در کنشی جمعی به تقابل هویتی با قوم غالب برآمدند. اصلی‌ترین نمود این رویارویی در میدان زبان شکل گرفت و به برساختی از کنش‌های زبانی انجامید که شاهکار آن شاهنامه بود. در این جستار به کمک نظریۀ تاریخ ذهنیت‌ها که با یافتن نشانه‌های اندیشگانی از میان منابع ادبی و تاریخی و تفسیر آن‌ها به تبیین روح زمانه و روح ملی در برهه‌های تاریخی می‌پردازد، به روش توصیفی ـ تحلیلی، با معرفی نمونه‌هایی از تلاش‌های زبانی عامۀ ایرانی در دوران غزنوی و سلجوقی، نقش عامه و هویت‌گرایی ایرانیان در حفظ و بقای زبان فارسی، تبیین شده است. از نتایج پژوهش برمی‌آید در تقابل هویتی میان ایرانیان با قوم غالب که با تعصبات دینی حاکمان و نگاه برتری‌جویانۀ اعراب همراه بود، هویت‌گرایی عامۀ ایرانی به حفظ زبان به‌مثابۀ عامل وحدت‌بخش ملی در کنار دیگر مؤلفه‌های هویتی چون فرهنگ، باور و آیین‌های ایرانی منجر شد. این تلاش در کنش‌های زبانی متعدد ظاهر شده و درنهایت به پیدایی و رواج شاهنامه، به‌عنوان مجموعۀ فرهنگ و هویت ملی، در میدان زبان منجر شد. | ||
| Keywords | ||
| عامۀ ایرانی; هویت ملی; تاریخ ذهنیت; دورۀ غزنوی و سلجوقی; زبان فارسی; شاهنامه | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 250 PDF Download: 88 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,154 |
| Number of Articles | 24,478 |
| Article View | 10,443,594 |
| PDF Download | 5,927,169 |