دوره ۱۴، شماره ۱ - ( ۱۴۰۳ )                   جلد ۱۴ شماره ۱ صفحات ۳۴-۱۷ | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 20.1001.1.23224991.1403.14.1.2.6

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Malekkavkani A, Mozaffar F, Vafamehr M. Application of semantic geometry and virtuosic ornaments in mosque nave Case studies: Contemporary landmark mosques of Iran. Naqshejahan 2024; 14 (1) :17-34
URL: http://bsnt.modares.ac.ir/article-2-68944-fa.html
مالک کاوکانی علیرضا، مظفر فرهنگ، وفامهر محسن. کاربرد هندسه معناگرا و تزئینات حُسن‌محور در شبستان مساجد، نمونه‌های موردی؛ مساجد ارزشمند معاصر ایران. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۳; ۱۴ (۱) :۱۷-۳۴

URL: http://bsnt.modares.ac.ir/article-۲-۶۸۹۴۴-fa.html

کاربرد هندسه معناگرا و تزئینات حُسن‌محور در شبستان مساجد، نمونه‌های موردی؛ مساجد ارزشمند معاصر ایران
علیرضا مالک کاوکانی۱ ، فرهنگ مظفر ۲، محسن وفامهر۳
۱- دانشجوی دکتری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
۲- دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران ، mozaffar.farhang@gmail.com
۳- استاد دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران و استاد دانشکده هنر و معماری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
چکیده:   (۲۴۶۹ مشاهده)
اهداف؛ هندسه و تزئینات، از مهم­ترین ارکان معماری مسجد و مسجد نیز مهم­ترین رکن در معماری مسلمین است. با توجه به ابعاد کالبدی و معنایی مسجد، هندسه و تزئینات نیز علاوه بر کارکرد نظام­ دهی هندسی و آراستن فضا، موجب تجلی اسماء و صفات الهی در مسجد می­ شوند. مسئله اساسی، کاربرد دوگانه هندسه و تزئینات در بهبود طراحی معماری شبستان مساجد می ­باشد. ضرورت و اهمیت پژوهش، از اینروست که در معماری مسجد، اهمیت معنا و حسن کمتر از کالبد آن نیست و نباید فقط به کالبد مادی مسجد بسنده نمود. بهبود طراحی معماری شبستان مسجد با بهره­مندی مناسب از هندسه و تزئینات، مهم­ترین هدف پژوهش می­باشد.

روش­ ها؛ مساجد ارزشمند معاصر که میراث ماندگار معاصر تلقی می­شوند، به عنوان نمونه­ های موردی انتخاب و از روش­های تحقیق همبستگی، دلفی و پژوهش موردی و از ابزارهای پرسشنامه، مصاحبه، پیمایش و نرم­افزارهای تحلیل آماری به کار استفاده شده­ است. ابتدا توسط مصاحبه و پرسشنامه از نخبگان دانش، سپس توسط پرسشنامه از متخصصین و در سه مسجد ارزشمند معاصر از کاربران مسجد نظرسنجی و داده­ ها توسط نرم­ افزارهای آماری، آنالیز شده ­اند.

یافته­ ها؛ کاربرد هدفمند هندسه و تزئینات، علاوه بر بهبود طراحی معماری، باعث تجلی معنا و حُسن‌ در شبستان مسجد می ­شود.

نتیجه­ گیری؛ کاربرد مناسب هندسه و تزئینات در مساجد با بیان صحیح و کاربرد مصالح و فناوری­ های نوین، به ارتقاء روحانیت و معنویت شبستان می­ انجامد و مساجد در یک کالبد مادی و مصالح ساختمانی سرد و بی ­روح خلاصه نمی ­شوند و عناصر کالبدی مسجد واجد رمز، راز و نماد­گرایی می ­شود.
واژه‌های کلیدی: هندسه، تزئینات، معناگرایی، حُسن‌محور، شبستان مسجد، میراث ماندگار معاصر، میراث معاصر، معماری معاصر
متن کامل [PDF 2368 kb]   (۲۹۳۷ دریافت)    
نوع مقاله: پژوهشی اصیل | موضوع مقاله: معماری اسلامی ایرانی پیشرو
دریافت: 1402/1/17 | پذیرش: 1402/4/10 | انتشار: 1403/1/5
فهرست منابع
۱. آقایی‌مهر معین، میرهاشمی‌نسب‌آستانه سیدصادق، دانشجو خسرو، خیاط زنجانی محمد. ﺗﻨﺎﻇﺮ ﺟﻠﻮهﻫﺎی ﻧﻮر در اﻧدیشهﻫﺎی ﺳﻬﺮوردی و ﻣﻌﻤﺎری دوره ﺻﻔﻮیه. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۳۹۷؛ ۸(۲):۱۲۳-۱۳۱. [Article]
۲. اسدی ساروی سیدمحسن، ایزانلو مهدی، سیدعلی پور سیدخلیل. تدوین راهبردهای توسعه پایدار گردشگری در مناطق کویری شمال شرق استان کرمان. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۱؛ ۱۲(۲):۹۴-۷۴. [Article]
۳. بمانیان محمدرضا، درازگیسو سیدعلی، سالم پایا. بررسی تطبیقی کاربرد نماد و نشانه در آثار معماری دوره‎ های صفوی و معاصر ایران. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۳۹۲؛۳(۲):۲۱-۱۳. [Article]
۴. بمانیان محمدرضا، محمدی سحر. بررسی جایگاه گنبد در الگوهای کالبدی مساجد معاصر. نقش جهان-مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۳۹۳؛۴(۳):۷-۱۶. [Article]
۵. بهنوا بابک، پورزرگر محمدرضا. واکاوی نقش فناوری‌های نوین بر ساختار کالبدی ساختمان‌های منتخب معماری معاصر ایران ۱۳۶۰-۱۴۰۰. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۲؛ ۳(۱):۳۰-۴۷. [Article]
۶. بهنوا بابک، رئیسی نافچی مهدی. آسیب‌شناسی شیوه‌های متداول اسکان موقت و نقش نیمه-پیش‌ساختگی بر ایجاد الگویی کارا. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۳؛۱۴(۱):۱-۱۶. [Article]
۷. پورجعفر محمد رضا، تقوایی علی اکبر، معروفی سکینه. جایگاه فضاهای "مذهبی اسلامی" در طرح های توسعه شهری معاصر (بررسی طرح جامع تهران و طرح های تفصیلی ۵ منطقه از تهران). نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۳۹۱؛۲(۱):۳۰-۱۹.
۸. پورجعفر محمدرضا، دهقانی فهیمه. نقش بازآفرینی مناظر فرهنگی بر ارتقای کیفیت زندگی شهروندی نمونه موردی: مجموعه زندیه شیراز. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۳۹۰؛۱(۱):۹۴-۸۱. [Article]
۹. حسینی اکرم، محمدزاده اکرم. بررسی چگونگی کاربست الگوی باغ ایرانی به همثابه فضای عمومی شهری راهکاری جهت احیای باغ ایرانی با کاربرد تکنیک فرآیند تحلیل سلسل همراتبی AHP. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۳۹۳؛۴(۳):۷۳-۶۳. [Article]
۱۰. دنبلی سارا، کلانتری‌خلیل‌آباد حسین، آقاصفری عارف. ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎی ﻫﻮیت ﻣﻨﻈﺮ ﺷﻬﺮی در ﺷﻬﺮﻫﺎی ایراﻧﯽ- اﺳﻼﻣﯽ، ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮردی ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۳۹۷؛۸(۴):۲۳۰-۲۲۳. [Article]
۱۱. رحمانی هیوا، پورزرگر محمدرضا. بازشناخت ماهیت فضای معماری معاصر در میراث ایران زمین براساس خوانش فضای تغزل (فضای آشکار و پنهان) شعر حافظ. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۳؛۱۴(۱): ۳۵-۴۷. [Article]
۱۲. رسول زاده مریم، مشاری محمد. اولویت شناسی در برنامه ریزی شهر سالم: تعامل شیمی نوین و رایانش مصالح سبز. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۰؛۱۱(۱):۹۴-۱۰۵. [Article]
۱۳. رسول زاده مریم، مشاری محمد. رویکرد طراحی مبنا سلامت ساکنان در تعامل انتخاب مصالح ساختمانی و محیط زیست سالم. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۲؛۱۳(۳):۱۲۹-۱۵۰. [Article]
۱۴. رضادوست دزفولی راضیه، تابان محسن، بزاززاده حسن. بررسی تهویه آپارتمان‌های اقلیم گرم و نیمه مرطوب. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۲؛۱۳(۲):۸۵-۱۰۳. [Article]
۱۵. سلطان زاده حسین، رضائی آشتیانی سیما. ساختار فضایی معماری مهرابه های اروپا. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۳۹۰؛۱(۱):۸۰-۵۳. [Article]
۱۶. شیرزادنیا زهرا، زرکش افسانه. بازطراحی میراث صنعتی با رویکرد بهینه سازی بهره وری نور روز و آسایش بصری. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۲؛۱۳(۲):۱۰۴-۱۲۵. [Article]
۱۷. طهموری علی، منصوری بهروز، عزیزی شادی. وجوه تاثیرگذار فناوری نوین در شکل‌گیری نمای ساختمان های آیکونیک معاصر. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۳؛۱۴(۱):۴۸-۶۵. [Article]
۱۸. قندچی آرش، بهزادپور محمد، کلانتری میترا. کارکرد سامانه اعتبار و عملکرد معماران طراح؛ با تاکید بر دستگاه ادراکی مورد نظر علامه طباطبایی. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۲؛۱۳(۴):۲۵-۴۸. [Article]
۱۹. لطیفی محمد، مهدوی نژاد محمدجواد، دیبا داراب. منطق اجتماعی فضا در مسکن بومی قاجار اصفهان. مطالعات جامعه شناختی شهری. ۱۰(۳۷): ۱۶۱-۱۸۶. [Article]
۲۰. لطیفی محمد، مهدوی‌نژاد محمدجواد. چارچوب عملیاتی برای رایانش یکپارچه در طراحی معماری انرژی- فرم کارا؛ نمونه مطالعاتی: مسکن اصفهان. گفتمان طراحی شهری - مروری بر ادبیات و نظریه های معاصر. ۱۴۰۲؛ ۴ (۲) :۱۲۰-۱۳۵. [Article]
۲۱. لطیفی محمد، مهدوی‌نژاد محمدجواد. رهیافتی بر روزآمدی کهن الگوهای باارزش معماری ایرانی- اسلامی (نمونه موردی: خانه همت‌یار). بنیان های حکمی-فلسفی هنر ایرانی. [Article] [DOI]
۲۲. لطیفی محمد، مهدوی‌نژاد محمدجواد. معاصرسازی الگوی مسکن بومی اصفهان بر پایۀ تحلیل روابط غیرشکلی پلان، نمونۀ موردی: خانۀ جنگجویان. مطالعات معماری ایران. ۱۴۰۱؛ ۱۱(۲۱): ۱۸۵-۲۰۳. [Article] [DOI]
۲۳. لطیفی محمد، مهدوی‌نژاد محمدجواد، یاناکونه جولیانا، پیمنتا دو واله کلارا. الگوی معماری اسلامی آینده با خوانش مبانی طراحی در مسکن بومی قاجار. مطالعات هنر اسلامی. ۱۴۰۰؛ ۱۸(۴۲): صفحه ۳۲۷-۴۲. [Article] [DOI]
۲۴. متقی ملیکا، نوروز برازجانی ویدا، دهباشی شریف مزین. نقش تغییر کاربری در شبکه فضای میانوند و دینامیسم شهری؛ نمونه موردی: خانه‌های تاریخی تهران. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۰؛ ۱۱(۲): ۲۷-۴۸. [Article]
۲۵. مدقالچی لیلا، انصاری مجتبی، بمانیان محمدرضا، پورجعفر محمدرضا. تفکرِ تعقلّیِ شیعی و تأثیر آن در معماری منظر دوره صفویه. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۳۹۵؛۶(۲):۵۹-۴۸. [Article]
۲۶. مهدوی نژاد محمدجواد. نسبت مفهومی نظریه معماری سرآمد با سایرجریان های هویت گرا در کشورهای در حال توسعه. رهپویه حکمت هنر. ۱۴۰۱؛ (۱)۱ : ۲۷-۳۸. [Article] [DOI]
۲۷. مهدوی‌نژاد محمدجواد. گفتمان معماری سرآمد: الگویی برای نقد آثار معماری معاصر. هویت شهر. ۱۳۹۶؛۱۱(۲):۵۳-۶۷. [Article]
۲۸. یزدانی مائده، انصاری مجتبی، پورجعفر محمدرضا. آزمایشگاه زنده شهری به مثابه روشی برای گذار فرهنگی به معاصرسازی پایدار؛ نمونه موردی: محله جماران. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۱؛ ۱۲(۱):۴۰-۲۰. [Article]
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.