دوره ۱۳، شماره ۳ - ( ۱۴۰۲ )                   جلد ۱۳ شماره ۳ صفحات ۶۶-۵۱ | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 20.1001.1.23224991.1402.13.3.3.4

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Nouri Horzvili N, Suzanchi K, Haghighat Bin M. Proposing a conceptual model for health landscape based on perceptual/evolutionary mechanisms. Naqshejahan 2023; 13 (3) :51-66
URL: http://bsnt.modares.ac.ir/article-2-66810-fa.html
نوری هرزویلی نسیم، سوزنچی کیانوش، حقیقت بین مهدی. ارائه مدل مفهومی منظر سلامت برمبنای مکانیزم‌های ادراکی/ تکاملی. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۲; ۱۳ (۳) :۵۱-۶۶

URL: http://bsnt.modares.ac.ir/article-۲-۶۶۸۱۰-fa.html

ارائه مدل مفهومی منظر سلامت برمبنای مکانیزم‌های ادراکی/ تکاملی
نسیم نوری هرزویلی۱ ، کیانوش سوزنچی ۲، مهدی حقیقت بین۳
۱- پژوهشگر دکتری معماری منظر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
۲- استادیار معماری، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران ، suzanchi@modares.ac.ir
۳- استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده:   (۱۵۴۱ مشاهده)
اهداف: این مطالعه قصد دارد تا با مرور برخی تئوری‌های مهم و تعیین‌کننده در رابطه بین منظر و سلامت به یک مدل مفهومی کل‌نگر از رابطه سلامت در حوزه منظر دست‌یابد.

روش‌ها: تنوری‌ها در زمینه منظر سلامت با استفاده از روش تحلیلی_توصیفی در دو دسته مورد بررسی قرار گرفتند: دسته اول به بررسی مکانیزم‌های موجود در رابطه بین سلامت و منظر و چرایی تاثیرات منظر بر سلامت افراد می‌پردازد. حال آنکه دسته دوم با بررسی ابعاد کمی و کیفی مناظر سعی می‌کند تا اثرات آنها را بر سلامت افراد بسنجد.

یافته‌ها: بررسی‌ها نشان دادند که تئوری‌های مرتبط در این زمینه که در ابتدا بر پایه وجهی صرفا عینی یا ذهنی شکل‌گرفته‌اند، بتدریج و در سیر تکامل خود به نوعی با مفهوم جامع و کل‌نگر منظر همگرا شده و بر وجوه توامان عین و ذهن در بررسی منظرسلامت تاکید دارند. این امر سبب شکل‌گیری رویکردی در حوزه منظر شده که با پررنگ دانستن نقش فرد، جامعه و محیط، سلامت منظر را امری نسبی دانسته که از فردی به فرد دیگر متفاوت خواهد بود.

نتیجه‌گیری: حضور عاملیت فردی (مهارت‌ها و ظرفیت‌های تطبیقی یک فرد) و ابعاد اجتماعی- محیطی در تعریف امروزی سلامت در سایر حوزه‌ها، نشان‌دهنده وجود یک توافق بین رشته‌ای و صحتی بر این همگرایی است. این مقاله نشان می‌دهد که با اتکا بر ادراک می‌توان این وجوه به ظاهر متضاد را در کنار هم قرار داده و به مدلی معنادار و کل‌نگر در رابطه با منظر سلامت دست یافت.
 
واژه‌های کلیدی: منظر سلامت، قابلیت محیطی، عاملیت فردی، ادراک.فناوری های نوین، معماری منظر
متن کامل [PDF 1689 kb]   (۲۲۱۷ دریافت)    
نوع مقاله: پژوهشی اصیل | موضوع مقاله: تکنولوژی های نوین در مهندسی منظر
دریافت: 1401/10/25 | پذیرش: 1402/7/1 | انتشار: 1402/7/1
فهرست منابع
۱. آقاجانی میترا، نظری علی محمد، رسولی محسن. رابطه سلامت روان در محیط کار با تنظیم هیجانی و تاثیر آن بر فرسودگی شغلی. نشریه سلامت کار ایران. ۱۳۹۵؛ ۱۳(۴ ): ۸۵-۹۴. [Article]
۲. اکبرزاده مینا، ادیبی علی اصغر. باغ‌های شفا‌بخش، رویکرد باغ ایرانی به سلامتی. نشریه منظر. ۱۳۹۲؛ ۵ (۲۴): ۱۸-۲۱. [Article]
۳. امامقلی عقیل. تاثیر معماری بر سلامت: ایده ای برای «معماری درمانی». نشریه علوم رفتاری. ۱۳۹۳؛ ۶(۲۰): ۲۳-۳۷. [Article]
۴. امیرکیایی سیدمهدی، مفیدی شمیرانی سیدمجید، مهدوی نژاد محمد جواد، رییس سمیعی محمدمهدی. طراحی به روش واسازی و الگويی برای معماری زيستسازگار. فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست. ۱۳۹۸؛۲۱(۱۲): ۲۷۷-۲۸۹. [Article] [DOI]
۵. بابایی ساینا، ملکی مرتضی، مهربانی گلزار محمدرضا. اولویت بندی عناصر پیاده راه های تفریحی با هدف ارتقای شفابخشی به کمک ادراکات حسی. فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست. ۱۳۹۸؛۲۱(۱۰ (پیاپی ۸۹) ): ۲۵۹-۲۷۳. [Article] [DOI]
۶. پورجعفر محمدرضا، صادقی علیرضا، احمدی فریال. اصول و معیارهای طراحی منظر پایدار در مرمت منظر طبیعی مسیل خشک شیراز. فصلنامه علوم محیطی. ۱۳۸۹؛ ۷(۴):۱۹۳-۲۰۲. [Article]
۷. پوردیهیمی شهرام، سیدکلال ساسان. فضای منظر؛ پیوندگاه فرهنگ و طبیعت. نشریه مسکن و محیط روستا. ۱۳۹۱؛ ۳۱(۱۳۸): ۱۷-۲۸. [Article]
۸. پورزرگر محمدرضا. چشم انداز پساکرونا و زندگی دوباره پایدار برای کارخانه قند و شکر کهریزک. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۰؛۱۱(۴):۹۵-۷۹. [Article]
۹. پورسلیمان امیری زهرا، رشتی محمد پویان. باغ‌های درمانی. نشریه منظر. ۱۳۹۶؛ ۹ (۳۸): ۶۰-۶۹. [Article]
۱۰. تدین کیا، مهدوی نژاد محمدجواد، شاهچراغی آزاده. کاربرد الگوریتم‌های ریاضی پیشرفته در یکپارچه‌سازی فرآیند طراحی معماری. معماری و شهرسازی پایدار. ۱۴۰۰; ۹(۱): ۱-۱۲. [Article] [DOI]
۱۱. توکلیان فائزه، شاه چراغی آزاده. بررسی تطبیقی معیارهای منظر شفابخش و توصیه های حکیم ابوعلی سینا در کتاب قانون. نشریه نخبگان علوم و مهندس. ۱۳۹۷؛ ۳(۳ ): ۱۳۳-۱۴۴. [Article]
۱۲. تیموری گرده سعیده، حیدرنتاج وحید. «نظرگاه» عنصر اصلی تصویر شده از باغ در نگاره های نمایش دهنده باغ ایرانی. نشریه باغ نظر. ۱۳۹۳؛ ۱۱(۳۰): ۱۵-۲۶. [Article]
۱۳. حسن پور علیرضا، امامی زهرا. بدن و رابطه آن با علم و ادراک از منظر ملاصدرا. نشریه پژوهش‌های معرفت‌شناختی (آفاق حکمت). ۱۳۹۶؛ ۶(۱۳): ۵۷-۷۸. [Article]
۱۴. حسینی زهراالسادات، اسلامی سیدغلامرضا، اعتصام ایرج. تاثیر حضور آسمان در فضای معماری بر بهداشت و سلامت روان انسان و کاهش جرم. نشریه طب انتظامی. ۱۴۰۰؛۱۰(۴):۲۸۱-۲۸۸. [Article]
۱۵. حسینی سیدباقر، رزاقی اصل سینا. حرکت و زمان در منظر شهری؛ انگاره ها و مفاهیم طراحی. نشریه بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید (فارسی)(نشریه بین المللی علوم مهندسی). ۱۳۸۷؛ ۱۹(۶ (ویژه نامه مهندسی معماری و شهر سازی)): ۸۳-۸۸. [Article]
۱۶. دوست محمدی حامد، مهدوی نژاد محمدجواد ، کامیابی سعید. معاصرسازی ژنوم معماری ایرانی با استفاده از الگوریتم های ترکیبی، مورد مطالعاتی: مسکن معاصر شهر سمنان. معماری و شهرسازی آرمان شهر. ۲۰۲۲؛(۱۴)۳۷: ۱۵-۲۷. [Article] [DOI]
۱۷. ذوالفقاری طهرانی مهدیه، مهدوی نژاد محمدجواد، منصوری بهروز، انصاری مجتبی. (۱۴۰۱). توسعة زیست‏ سازگار در جغرافیای دارای میراث طبیعی؛ نمونة مطالعاتی: روستای گردشگری ابیانه. پژوهشهای جغرافیای انسانی. ۵۴(۲):۴۷۹-۴۹۸. [Article] [DOI]
۱۸. رحیمی مهر وحیده، متدین حشمت اله، مهربانی مهرزاد. ایجاد فضاهای شفابخش در بیمارستان ها با نگرش به آموزه های طب سنتی ایران. نشریه طب سنتی اسلام و ایران. ۱۳۹۶؛۸(۴):۴۵۱-۴۶۲. [Article]
۱۹. رخشانی زهره، ناستی زایی ناصر. ارتباط بین عوامل طراحی و معماری سرای سالمندان با سلامت روان آن‌ها. نشریه سالمند. ۱۳۹۸؛ ۱۴(۳ ): ۳۴۲-۳۵۴. [Article]
۲۰. رسول زاده مریم، مشاری محمد. رویکرد طراحی مبنا سلامت ساکنان در تعامل انتخاب مصالح ساختمانی و محیط زیست سالم. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۲؛۱۳(۳):۱۲۹-۱۵۰. [Article]
۲۱. رهبر مرتضی، مهدوی نژاد محمدجواد، بمانیان محمدرضا، دوائی مرکزی امیرحسین. تبیین پارامترهای پایداری محیطی با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی. معماری و شهرسازی پایدار. ۱۳۹۸؛ ۷(۲):۱۶۹-۱۸۲. [Article] [DOI]
۲۲. زاهدی مریم، منصوری سید امیر، سنماری محمدمهدی، ضرابی محمد مهدی. مفهوم شفابخشی در ایران. نشریه منظر. ۱۳۹۶؛۱۱(۴۸):۲۲۳۱. [Article]
۲۳. زمانیان سیده مهسا، لطیفی محمد، مهدوی‌نژاد محمدجواد. خوانش الگوهای اقلیمی در نمای خانه‌های ایرانی - اسلامی. بنیان های حکمی-فلسفی هنر ایرانی. ۱۴۰۲؛۲(۱): ۱۶-۲۹. [Article] [DOI]
۲۴. زندیه مهدی، مهدوی نژاد محمدجواد. پساکرونا: درس هایی از تاثیر کووید ۱۹ بر حضور سالمندان در فضاهای باز جمعی. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۱؛۱۲(۴):۲۱-۱. [Article]
۲۵. سرمدی صدف، شاه چراغی آزاده، کریمی فرد لیلا. فرایند ادراک منظر بر پایه ی ادراکات حسی و عقلی. نشریه باغ نظر. ۱۳۹۹؛ ۱۷(۸۸): ۲۷-۳۸. [Article] [DOI]
۲۶. شمس غزاله، رسول زاده مریم. شیمی ساختمان: رویکردی زیست محیطی به ساختمان سالم و سلامت ساکنان. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۱؛۱۲(۴):۶۹-۵۱. [Article]
۲۷. شمس غزاله، مشاری محمد. سلامت و پساپاندمی: فیلتر هوا از طریق پوسته‌ های ساختمان به عنوان غشاهای زیستی. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۰؛۱۱(۴):۵۹-۴۴. [Article]
۲۸. شهابی شهمیری مجتبی، خاتمی سیدمهدی. تدوین دستور کاری پژوهشی پیرامون ارتباط میان محیط کالبدی و سلامت روان. نشریه مطالعات ساختار و کارکرد شهری. ۱۳۹۹؛ ۷(۲۵ ): ۸۵-۱۱۲. [Article] [DOI]
۲۹. شیعه اسماعیل، بهزادفر مصطفی، نامداریان احمدعلی. تدوین چارچوب نظری منظر شهری به کمک نظریه تولید فضا و نیروهای مؤثر بر منظر. نشریه مطالعات شهری. ۱۳۹۶؛ ۶(۲۴): ۸۱-۹۴. [Article]
۳۰. صداقتی عاطفه، درتومی شهلا. ارزیابی کیفیّت بصری و میزان ادراک مناظر در مسیرهای منتهی به شهر (مطالعة موردی: شهر بجنورد). نشریه جغرافیا و پایداری محیط (پژوهشنامه جغرافیایی). ۱۳۹۵؛ ۶(۲۱):۹۱-۱۰۸. [Article] [DOI]
۳۱. طاهرطلوع دل محمدصادق، ضرغامی اسماعیل، کمالی تبریزی سینا، پورحیدری امید. بررسی قابلیت ادراک محیط در سیستم واقعیت مجازی بر اساس مؤلفه های ادراک بصری. نشریه اندیشه معمار. ۱۳۹۸؛ ۳(۵ ): ۱۰۶-۱۲۴. [Article]
۳۲. طاهری شیما، شبانی امیرحسین. اصول مفهومی و کاربردی طراحی باغ های شفابخش برای جانبازان PTSD با تمرکز بر تئوریهای کاهش استرس- مطالعه مروری. نشریه طب نظامی. ۱۳۹۵؛ ۱۸(۳):۲۳۰-۲۴۱. [Article]
۳۳. طباطبائیان مریم، تمنایی مینا. نقش محیط های ساخته شده در سلامت روان. معماری و شهرسازی آرمان‌شهر. ۱۳۹۲؛ ۵(۱۱): ۱۰۱-۱۰۹. [Article]
۳۴. عادلوند پگاه. رابطۀ متقابل سیستم ایمنی انسان و شاخص‌های منظر شهری. نشریه منظر. ۱۳۹۸؛۱۱(۴۸):۲۲-۳۱. [Article] [DOI]
۳۵. عینی فر علیرضا، عشرتی پرستو. رویکردی کل نگر به "نسبت فرهنگ و طبیعت" در "منظر فرهنگی". نشریه معماری و شهرسازی (هنرهای زیبا) ۱۳۹۶؛ ۲۲(۴ ): ۸۱-۹۲.
۳۶. قرایی فریبا، عینعلی عطیه. نقش ادراک محیطی در فهم و طراحی منظر فرهنگی فضاهای ورودی شهرها, مورد مطالعاتی: ورودی غربی گرگان. نشریه معماری و شهرسازی آرمان‌شهر. ۱۳۹۸؛ ۱۲(۲۷ ): ۱۴۵-۱۵۴. [Article]
۳۷. قنبران عبدالحمید، ابراهیم پور رضا، پایه داراردکانی پگاه، توحیدی مقدم مریم. بررسی نقش نور طبیعی, دید و منظر بر کاهش استرس کارمندان در فضاهای اداری با استفاده از روش روان-فیزیک. نشریه سلامت کار ایران. ۱۳۹۶؛ ۱۴(۶ ): ۱۳۵-۱۴۷. [Article]
۳۸. کامل نیا حامد، حقیر سعید. الگوهای طراحی فضای سبز در "شهر دوستدار کودک" (نمونه موردی : شهر دوستدار کودک بم۱). باغ نظر. ۱۳۸۸؛ ۶(۱۲): ۷۷-۸۸.
۳۹. کریمی سروه، اعتصام ایرج، شاهچراغی آزاده. تحلیل مولفه های موثر بر ادراک نماهای شهری از منظر پدیدارشناسی. نشریه مطالعات هنر اسلامی. ۱۳۹۹؛ ۱۶(۳۸): ۳۴۴-۳۶۰. [Article] [DOI]
۴۰. کسروی رضا. منظر مشترک : نسبت زیبایی‌شناسی و اکولوژی. نشریه منظر. ۱۳۹۵؛۸(۳۵):۹۴-۱۰۱. [Article]
۴۱. گوهری انوشه، ایرانی بهبهانی هما، صالحی اسماعیل. روش شناختی ادراک منظر شهری در ارتباط با ذهنیات و خاطرات جمعی, مطالعه موردی محله تجریش. نشریه محیط‌شناسی. ۱۳۹۵؛ ۴۲(۱): ۱۹۵-۲۱۰. [Article] [DOI]
۴۲. لطیفی محمد، مهدوی‌نژاد محمدجواد، یاناکونه جولیانا، پیمنتا دو واله کلارا. الگوی معماری اسلامی آینده با خوانش مبانی طراحی در مسکن بومی قاجار. مطالعات هنر اسلامی. ۱۴۰۰؛ ۱۸(۴۲): صفحه ۳۲۷-۴۲. [Article] [DOI]
۴۳. ماستری فراهانی نجمه، آزموده مریم، افشاری راد سپیده. ارزیابی مولفه های موثر بر شفابخشی طراحی مراکز درمانی پایدار و ارائه مدل کاربردی. نشریه جغرافیا و پایداری محیط (پژوهشنامه جغرافیایی. ۱۴۰۱؛ ۱۲(۴۴ ): ۹۱-۱۰۵. [Article] [DOI]
۴۴. مافی تبار آمنه، کاتب فاطمه، حسامی منصور. خوانش تصویر از منظر تعامل ذهنیت و عینیت در ادراک دیداری. نشریه کیمیای هنر. ۱۳۹۷؛ ۷(۲۷ ):۲۳-۴۵. [Article]
۴۵. مدرک آناهیتا. منظر شفابخش: تحلیل طراحی منظر بیمارستان فیونا استنلی. نشریه منظر. ۱۳۹۶؛ ۹ (۳۸): ۳۷-۴۲. [Article]
۴۶. مطلبی قاسم. روان شناسی محیطی دانشی نو در خدمت معماری و طراحی شهری . نشریه هنرهای زیبا. ۱۳۸۰؛ (۱۰): ۵۲-۶۷. [Article]
۴۷. معروفی سکینه، انصاری مجتبی. ارزیابی تاثیر عناصر منظر شهری بر میزان احساس تعلق محلی (مطالعه موردی: محله نارمک تهران). نشریه هویت شهر. ۱۳۹۳؛ ۸(۱۸): ۳۹-۴۶. [Article]
۴۸. معروفی ندا، مهدوی نژاد محمدجواد، مرادی نسب حسین. ارزیابی تاثیر فرم پنجره در کیفیت نور فضاهای آموزشی در اقلیم BWk. پژوهش های اقلیم شناسی، ۱۳۹۹؛ ۱۳۹۹(۴۳): ۱۲۷-۱۴۲. [Article]
۴۹. منصوری سیدامیر. سرمقاله: پیغام ماهیان, ادراک منظر. نشریه منظر. ۱۴۰۰؛ ۱۳(۵۴ ): ۳-۳. [Article] [DOI]
۵۰. موسوی سیده مریم، سعیدی مهر محمد. رویکرد التفاتی به ادراک حسی. نشریه آینه معرفت. ۱۳۹۰؛ ۹(۲۸): ۲۹-۵۰. [Article]
۵۱. مهدوی نژاد محمدجواد، جوانرودی کاوان. مقایسه تطبیقی اثر جریان هوا بر دوگونه ی بادگیر یزدی و کرمانی. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی. ۱۳۹۰؛ ۳(۴): ۶۹-۸۰. [Article]
۵۲. مهدوی‌نژاد محمدجواد. گفتمان معماری سرآمد: الگویی برای نقد آثار معماری معاصر. هویت شهر. ۱۳۹۶؛۱۱(۲):۵۳-۶۷. [Article]
۵۳. نقدبیشی رضا، برق جلوه شهین دخت، اسلامی سیدغلامرضا، کامل نیا حامد. الگوی آموزش معماری بر اساس نظریه قابلیت‌های محیطی گیبسون. نشریه هویت شهر. ۱۳۹۵؛۱۰(۲۶): ۷۵-۸۴. [Article] [DOI]
۵۴. نیکبخت, علی. پزشکی در منظر سازی نوین: باغهای شفا بخش. باغ نظر, ۱۳۸۳; ۱(۲): ۷۹-۸۲. [Article]
۵۵. نیلی رعنا، نیلی ریحانه، سلطان زاده حسین. چگونگی بازتاب شاخصه های مناظر شفابخش در الگوی منظر باغ ایرانی. باغ نظر. ۱۳۹۱؛ ۹(۲۳): ۶۵-۷۴. [Article]
۵۶. نیلی ریحانه، نیلی رعنا، امین زاده بهناز. شفابخشی در منظرسازی باغ های دوره قاجار. نشریه معماری و شهرسازی آرمان‌شهر. ۱۳۹۲؛ ۵(۱۱):۱۶۷-۱۸۰. [Article]
۵۷. هاشمین سیدابوالفضل، زرکش افسانه، هیگراس گارسیا ایستر، سوزنچی کیانوش. تأثیر طرح کاشت درختان بر آسایش حرارتی انسان در مقیاس میکرواقلیم؛ نمونه موردی: محوطه دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی. ۱۴۰۱؛۱۲(۲): ۱۵۸-۱۳۸. [Article]
۵۸. هاشمین سیدابوالفضل، کاظمی احمد، بمانیان محمدرضا. بررسی تاثیر باغ شفابخش بر سلامت روان بیماران با تاکید بر کاهش اضطراب. فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست. ۱۳۹۸؛۲۱ (۱۲ (پیاپی ۹۱) ):۲۶۳-۲۷۶. [Article] [DOI]
۵۹. همتی مرتضی، صابونچی پریچهر. ادراک کننده, ادراک شونده, محصول ادراک (ارزیابی تعابیر صاحب نظران از مولفه های تعریف منظر). نشریه منظر. ۱۴۰۰؛ ۱۳(۵۶ ): ۱۴-۲۹. [Article] [DOI]
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.