۱- دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان
۲- دانشیار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان ، M.algone@ltr.ui.ac.ir
چکیده: (۲۷۱۷ مشاهده)
تنش از مفاهیم نقد فرمالیستی و ساختگرایانه است که در اثر ادبی میتواند به کلیتی ساختارمند منتهی شود. بر همین اساس، بررسی تنش در مؤلفههای شعری اهمیت ویژهای دارد. با این همه، به نظر میرسد علیرغم پژوهشهایی که متوجه تنش و کاربرد آن در متون مختلف هستند، پژوهش نظاممندی که به تنش و عوامل برسازندۀ آن بپردازد، در دست نیست. از سوی دیگر، اشعار منوچهر آتشی بنابر چارچوب ساختاری استوار خود، از ویژگیهای خاصی برخوردار است و قرائتی که بتواند مسئلۀ تنش و چگونگی بروز و ظهور آن را در اشعار وی بررسی کند ضروری به نظر میرسد. بر همین اساس، در این پژوهش کوشیدهایم با رویکردی تحلیلی ـ توصیفی تنش و عوامل برسازندۀ آن را در اشعار منوچهر آتشی بررسی کنیم. بنابراین با تکیه بر گفتمان معمول، گفتمان پدیدارشناختی و گفتمان ساختارشکن به بررسی تنش و چگونگی بروز و ظهور آن در اشعار منوچهر آتشی میپردازیم. به این ترتیب، نخست با بررسی ابیاتی از ادبیات کلاسیک، مبانی نظری مورد نظر را تبیین میکنیم و درنهایت با خوانش ساختگرایانه، تنش و عوامل برسازندۀ آن را از برخی از اشعار منوچهر آتشی استخراج میکنیم. در این پژوهش روشن میشود که اگرچه در نگاه نخست آحاد و عناصر یک اثر ادبی در ارتباط با یکدیگر نیستند، در تقابل با هم به سر میبرند. تنش میتواند عناصر موجود در کل واحد را در تقابل یکدیگر قرار دهد و منتهی به کلیتی ساختارمند شود. بنابراین تنش بهمثابۀ پیوند میان اضداد در اشکال گوناگونی به پیکرهبندی و ساختمندی شعر منتهی میشود.
نوع مقاله:
مقالات علمی پژوهشی |
موضوع مقاله:
زبان فارسی انتشار: 1404/2/10