۱- دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
۲- استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران ، fotoohirud@gmail.com
۳- استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده: (۳۲۴۴ مشاهده)
تفریح و سرگرمی یکی از شناختهشدهترین اهداف قصه است. در این مقاله، نشان داده خواهد شد که قصه علاوه بر سرگرمی، نقش مهمی در اهداف و وضعیت سیاسی و اجتماعی در عصر صفوی داشته است. بدین منظور، قصههای منثور عصر صفوی بر اساس رویکرد اغراض و اهداف تحلیل شده است. اولین هدف مهم در قصص این دوره، «تبلیغ مبانی مذهبی» است. نقالان در این دوره، با تبلیغ مذهب رسمی کشور، سعی در ترویج، تحکیم و تثبیت مبانی مذهبی در میان عامه داشتهاند. مقصود دیگر قصص این دوره، مباحث «سیاسی و اجتماعی» در دو حوزۀ «نقال، در نقش تثبیتکننده/ شکلدهنده به هویت ایرانی» و «نقال، در نقش موعظهگر سیاسی ـ اجتماعی» بررسی خواهد شد. غرض دیگر قصص این دوره، مباحث «رواندرمانی» است. متونی سرشار از خیالپردازی که از طریق همذاتپنداری یا فراموشی حاصل از غرقهگی، سبب سلامت افراد را فراهم میآورده است. هدف دیگر قصص منثور عصر صفوی، «تفریحی و سرگرمکنندگی» است. بر اساس آمار مستخرج از قصهها، نشان داده خواهد شد که کدامیک از اهداف قصه در این دوره، نسبتبه اهداف دیگر دارای اهمیت بیشتری بوده است و چرا.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه دریافت: 1398/10/19 | پذیرش: 1399/2/23 | انتشار: 1399/4/10